Koncert i sesja naukowa organizowana wspólnie przez Akademię Muzyczną im. K. Pendereckiego w Krakowie oraz Sinfoniettę Cracovię to hołd dla Zbigniewa Bujarskiego, znakomitego kompozytora, malarza, profesora – w 90. rocznicę urodzin. Koncert ukazuje indywidualną drogę rozwoju artystycznego na tle kompozytorów różnych pokoleń, jednak związanych z Krakowem, także obecnych wykładowców Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie: Mateusza Bienia, Marcela Chyrzyńskiego oraz Wojciecha Widłaka.
Sesja naukowa Zbigniew Bujarski. Kompozytor, malarz, profesor odbędzie się Sali Senatu w Budynku Głównym AMKP od godziny 10.00. We foyer będzie można również obejrzeć wystawę kopii manuskryptów kompozytora, która potrwa do końca października.
Koncert Zbigniew Bujarski i przyjaciele odbędzie się w Auli Florianka, a wystąpi Orkiestra Sinfonietta Cracovia wraz z Marcinem Mączyńskim, dla którego praca nad twórczością Bujarskiego jest także elementem pracy nad dysertacją doktorską, i Agnieszką Kaczmarek-Bialic pod dyrekcją Katarzyny Tomali-Jedynak. Koncertowi towarzyszyć będzie wystawa obrazów Profesora.
Twórczość Bujarskiego – stanowiąca wyzwanie wykonawcze dla każdego muzyka – daje jednocześnie niezwykłą satysfakcję odbiorczą jako połączenie żywiołu awangardy i medytacji.
Zbigniew Bujarski Elegos
Zbigniew Bujarski Concerto per archi nr 2
Marek Stachowski Sinfonietta
***
Mateusz Bień Koncert na harfę i orkiestrę smyczkową
Marcel Chyrzyński Ukiyo-e
Wojciech Widłak Conductus II na orkiestrę smyczkową
Marcin Mączyński wiolonczela
Agnieszka Kaczmarek-Bialic harfa
Sinfonietta Cracovia
Katarzyna Tomala-Jedynak dyrygentka
Szacowany czas trwania koncertu – 120 min
***
Zbigniew Bujarski (1933–2018) to twórca o wyraźnie określonej postawie ideowej, indywidualnej estetyce, zarazem jednak w pewnym sensie - typowy przedstawiciel „polskiej szkoły kompozytorskiej” drugiej połowy XX wieku. Wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Mikołajem Górecki współtworzy formację określaną mianem „pokolenia 33”.
Z wykształcenia – dyrygent i kompozytor, działał jako kompozytor, nauczyciel akademicki – profesor, propagator muzyki, artysta malarz. Procesowi twórczemu Bujarskiego towarzyszyła koncentracja – pochłonięcie bez reszty, a zarazem radość tworzenia. Nie łączył nigdy komponowania z malowaniem. Gdy komponował utwór - obrazy ustawił ”do ściany”, twierdził, że rozpraszają jego muzyczną wyobraźnię. Mówił: ”W pewnym momencie malarstwo zaczęło mi przeszkadzać w pracy kompozytorskiej. Gdy komponowałem, a nie daj Boże stały sztalugi, bo np. wczoraj malowałem i obraz sechł, brałem papierosa, rzucałem okiem na obraz i widziałem, że coś jest nie tak. Komponując potem, już cały czas myślałem, co zmienić na obrazie. Gdy z kolei powracałem do malowania obrazu, myślałem o komponowaniu. Malarstwo i muzyka są to jednak dwa różne sposoby życia, i nie da się ich pogodzić”.
Ale w sztuce uprawianej przez Bujarskiego istnieje jednak, pewne, wyższego rzędu pokrewieństwo tych obu mediów. Jego muzyka wyczulona jest niezwykle na barwę, i to bez względu na język dźwiękowy, w którym wypowiada się w danym momencie swej drogi twórczej. W wielu utworach, szczególnie symfonicznych barwa jest elementem formotwórczym, a sposób kształtowania, sposób komponowania staje się w pewnym sensie „malarski”.
Po czasie „zachłyśnięcia się”: awangardą: dodekafonią, serializmem, sonoryzmem Bujarski „powrócił” do tradycji, i to zarówno w sensie techniki kompozytorskiej, jak i tradycyjnych gatunków. Powstawały programowe utwory symfoniczne – poematy symfoniczne, m.in. Similis Greco, kwartety smyczkowe, utwory na orkiestrę smyczkową, oratoria. Wśród owych powrotów do tradycyjnych gatunków znalazły się dwa koncerty instrumentalne: Concerto oper archi I (1979) na skrzypce i orkiestrę smyczkową oraz Concerto per archi II (1992) na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową. W obu utworach usłyszeć można ścieranie się gatunku koncertu solowego z tradycją concerti grossi.
Od czasu powstania Concerto per archi II wiolonczela stała się instrumentem szczególnie ważnym dla Twórcy. Powstały kolejne utwory wiolonczelowe: Per Cello, Orniphania na wiolonczelę i fortepian, KalSzlez na wiolonczelę i fortepian, Adagio na dwie wiolonczele.
Szczególne miejsce w wiolonczelowym repertuarze zajmuje Elegos na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową dedykowany zmarłemu najbliższemu przyjacielowi - Markowi Stachowskiemu. Jak napisała Ewa Siemdaj: „Elegos jest rodzajem pieśni żałobnej z partią solowej wiolonczeli. W dominującym dla utworu nastroju powagi i smutku pojawiają się jednak akcenty nadziei”.
Teresa Malecka, kierownik Centrum Dokumentacji Twórczości Kompozytorów Krakowskich Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie
