Fascynuje artystów i badaczy. Kobieta z krwi i kości, święta, Król Rzeczypospolitej.
Marek Mikos
Kraków Culture
Nie chce się wierzyć, ile zdołała zdziałać w ciągu tak krótkiego życia. Jadwiga Andegaweńska urodziła się w węgierskiej Budzie 650 lat temu, między październikiem 1373 a lutym 1374 roku. Zmarła 17 lipca 1399 roku. Żyła zatem nieco ponad 25 lat, królową (a formalnie królem) została jako jedenastolatka. Miała 13 lat, gdy poprowadziła wyprawę kończącą konflikt polsko-litewsko-węgierski o Ruś Czerwoną. Ofiarowała klejnoty na założoną przez Kazimierza Wielkiego Akademię Krakowską, która chyliła się ku upadkowi, a dzięki uzyskaniu przez królową zgody na otwarcie prestiżowego wydziału teologii mamy dziś w Krakowie kwitnący, chronologicznie drugi w Europie Środkowej uniwersytet, nazwany w hołdzie Jadwidze i Jagielle – Jagiellońskim.
Dwa uniwersytety
„Pretekstem do urządzenia konferencji jest oczywiście rok królowej Jadwigi i jej trzy jubileusze [650. rocznica urodzin, 640. koronacji i 625. śmierci – przyp. red.]. Jednak referaty nie będą tylko jubileuszowe” – mówi dziekan Wydziału Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Stanisław Sroka. UJ wraz z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II jest współorganizatorem Międzynarodowej Konferencji Naukowej o Jadwidze Królowej, która odbędzie się 7 czerwca w Collegium Novum. Konferencję rozpoczną wystąpienia rektorów obu uczelni – prof. Jacka Popiela (UJ) i ks. prof. Roberta Tyrały (UPJP2). Warto zaznaczyć, że UPJPII, dziś uczelnia kształcąca na różnych kierunkach, wywodzi się ze wspomnianego wydziału teologicznego ufundowanego w 1397 roku przez Jadwigę i zlikwidowanego w 1954 roku przez władzę stalinowską.
„Jadwiga wciąż jest ciekawym tematem dla badaczy, nie tylko w Polsce. Alde Harmand, profesor uniwersytetu we francuskim Toul, równocześnie mer tego miasta, zafascynowany jest racjonałem, który ufundowała królowa. W swoim wystąpieniu porówna racjonał Jadwigi do podobnego unikatowego zabytku zachowanego w Toul” – dodaje prof. Sroka.
Uczeni węgierscy skupią się na dynastii Andegawenów: prof. Daniel Bagi (ELTE, Budapeszt) opowie o polityce sukcesyjnej tego rodu, a dr Judit Csákó (Węgierska Akademia Nauk) – o obrazie króla Ludwika we włoskich kronikach. Do pieczęci majestatycznej królowej Jadwigi nawiąże z kolei prof. Vinni Lucherini (Uniwersytet Fryderyka II w Neapolu).
Kolejne referaty poświęcone będą biografii monarchini. Prof. Sroka spróbuje rozstrzygnąć: Kiedy urodziła się królowa Jadwiga?, zaś dr Dariusz Niemiec przedstawi Dzieje grobu Jadwigi okiem archeologa. W programie znajdą się też wystąpienia polskich uczonych na temat wpływu patronki królowej, Świętej Jadwigi Śląskiej, na kształtowanie się osobowości bohaterki konferencji oraz na temat jej świętości potwierdzonej kanonizacją w 1997 roku.
Wysoka i smukła
Ludwik Andegaweński – po ojcu Francuz, po matce Polak – był królem potężnych wtedy Węgier. Bardziej dbał o interesy dynastii niż kolejnego kraju, którego tron udało mu się objąć po wuju Kazimierzu Wielkim. Wystarał się też, by następcą tronu została jedna z jego córek. Los ten przypadł Jadwidze, która okazała się prawdziwym królem i dobroczyńcą Polski. Ona, która tron w obcym kraju objęła jako dziecko i która opuściła świat jako młoda kobieta.
Obraz Jadwigi wdrukował nam w wyobraźnię Jan Matejko, który był przy otwarciu jej grobowca i na podstawie długości i kształtu kości stworzył wizerunek władczyni w Poczcie królów i książąt polskich. Współczesny Jadwidze kronikarz Janko z Czarnkowa jej wygląd przemilczał, może dyplomatycznie. Z kolei Jan Długosz twierdził, że była jedną z najpiękniejszych królowych swojej epoki.
Czy była wysoka i smukła? Taka jawi się na wspomnianej pieczęci, taka jest też we współczesnej rzeźbie Macieja Zychowicza w krakowskim kościele pod jej wezwaniem. Królowa ma tu szczupłą, pociągłą twarz, długie palce i dosyć duże stopy.
Jadwiga była świetnie wykształcona, znała biegle w mowie i piśmie łacinę, języki włoski, niemiecki, oczywiście węgierski jako ojczysty, poznała też polszczyznę.
Ślady Jadwigi
Ślady Jadwigi prowadzą również do Collegium Maius – najstarszego budynku Akademii Krakowskiej, powstałego dzięki jej testamentowi. W kościele oo. Karmelitów na Piasku zgodnie z legendą oglądamy fizyczny ślad obecności królowej: kształt stopy w cudowny sposób odciśnięty w kamieniu, wmurowanym potem w ścianę świątyni. Warto też wybrać się do kościoła Świętej Jadwigi Królowej, by ujrzeć wspomnianą rzeźbę i zobaczyć, jaką inspiracją i natchnieniem dla działających tu twórczo młodych ludzi jest wielka patronka.
Jak uczcimy
We współorganizację rocznicowych obchodów oprócz dwóch krakowskich uczelni, które zawdzięczają swój byt królowej, włączyły się także Parafia Archikatedralna, Krakowska Kapituła Katedralna, Stowarzyszenie Muzyki Polskiej, Konsulat Generalny Węgier oraz kilka organizacji jadwiżańskich. Zaraz po konferencji na Uniwersytecie Jagiellońskim 7 czerwca o godzinie 17.30 w katedrze na Wawelu odprawiona zostanie msza święta, podczas której nastąpi Pokłon Królowej Jadwidze dwóch uczelni. W sobotę 8 czerwca odbędzie się piknik rodzinny Urodziny Jadwigi z zespołem węgierskim Szelindek, a w niedzielę 9 czerwca w kościele oo. Karmelitów na Piasku da koncert węgierski organista Arpad Palmai.
Uroczystości jubileuszowe mają wymiar zarówno świecki, jak i religijny: towarzyszyć im będzie m.in. nowenna ku czci św. Jadwigi Królowej w katedrze na Wawelu (30 maja – 7 czerwca), zaś 8 czerwca – nieszpory ku jej czci i uroczysta msza święta.
Ponad miesiąc później, 12 lipca Stowarzyszenie Muzyki Polskiej wraz z Uniwersytetem Jagiellońskim i Parafią Archikatedralną zaproszą do Filharmonii Krakowskiej na koncertowe wykonanie opery Jadwiga Królowa Polska Karola Kurpińskiego do słów Juliana Ursyna Niemcewicza. Dyrygować będzie Ilona Mesko z Węgier. To wydarzenie – bliskie datą rocznicy odejścia królowej Jadwigi, która zmarła 625 lat temu 17 lipca – zamknie jubileuszowe obchody poświęcone tej, której wpływ na dzisiejszy obraz Krakowa jako duchowej stolicy Polski jest niezaprzeczalny. I która, jak zauważyli autorzy wspomnianej opery z 1814 roku, musiała wybierać między szczęściem osobistym a powodzeniem kraju oddanego jej pod opiekę.
O trzyczęściowej konferencji Trzy kobiety. Trzy drogi, która odbędzie się 12 kwietnia w Sanktuarium Jana Pawła II (bohaterką pierwszego panelu jest Święta Królowa Jadwiga) czytaj w tym portalu wybierając w zakładce wydarzenia tytuł konferencji lub klikając w ten link: https://karnet.krakowculture.pl/53713-krakow-trzy-kobiety-trzy-drogi
