To była świetna współpraca, a zderzenie sztuki cyfrowej z zabytkową substancją Pałacu Potockich okazało się niezwykle ciekawym doświadczeniem. Obecność naszych projektów w tak reprezentacyjnym miejscu Krakowa przyniosła zaskakujące efekty, i to dla obu stron – bo według wielu odbiorców pozwoliła również ujrzeć pałacowe wnętrza w zupełnie nowej perspektywie” – mówi Elwira Wojtunik, dyrektor artystyczna Festiwalu Sztuki Cyfrowej Patchlab.
Bez wielkiego rozgłosu kamienica przy Rynku Głównym 20 stała się w 2021 roku miejscem buzującym wydarzeniami kulturalnymi. Powstała w XVI wieku rezydencja przeszła liczne metamorfozy, a nazwiska kolejnych właścicieli upamiętniano w kolejnych nadawanych jej nazwach. Była już zatem m.in. pałacem Zbaraskich, Wodzickich i Jabłonowskich, zaś jej aktualny wygląd zawdzięczamy rodzinie Potockich, która zwłaszcza w dwudziestoleciu międzywojennym, po gruntownym remoncie, uczyniła ją znaczącym ośrodkiem krakowskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. W ostatnich dekadach swoją siedzibę miał tu Instytut Goethego, a po jego wyprowadzeniu się do nowej siedziby właściciele budynku podjęli decyzję o kontynuowaniu w Pałacu Potockich misji kulturalnej. Tego zadania podjęły się miejskie instytucje: KBF, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, oraz Galeria Bunkier Sztuki, które we współpracy z niezależnymi podmiotami i miejskimi aktywistami współtworzą rozbudowany program wydarzeń.
Od wiosny 2021 roku w Pałacu Potockich zagościły prestiżowe krakowskie festiwale organizowane zarówno przez KBF, jak i organizacje pozarządowe: literackie festiwale Miłosza i Conrada, Bomba Megabitowa i Non-fiction. Festiwal reportażu, Krakowski Festiwal Filmowy czy wspomniany Patchlab. Tu podczas remontu stałej siedziby Galerii Bunkier Sztuki śledzimy jej wystawy, a od strony Rynku Głównego wchodzimy do księgarni MOCAK-bookstore-BUNKIER. Do współpracy przy wypełnianiu treścią programu Pałacu Potockich zachęcani są mniejsi i więksi organizatorzy krakowskich wydarzeń kulturalnych: ich zbiorcza comiesięczna prezentacja imponuje zarówno liczbą, jak i różnorodnością.
Kręgosłup tego programu stanowią stałe pasma, z których większość odbywa się w ramach programu Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Sale spotkań zapraszają na cykle Premier, Patronatów i Nagród KMLU, spotkania o poetyckiej awangardzie pod hasłem Wszystkie słowa na P, zajęcia Szkoły Pisania i Szkoły Czytania, a także warsztaty dla dzieci Literackie chwile w Pałacu Potockich. Poważne społeczne tematy i gorące dyskusje to z kolei domena spotkań z serii W(y)kluczeni. Partnerzy Pałacu odpowiadają za treść cykli filmowych (Kinematograf realizowany wspólnie z Kinem Pod Baranami) czy muzycznych (m.in. Porta w Pałacu ze Stowarzyszeniem Artystycznym Porta Musicae), a szansę na wyhamowanie tempa i wprowadzenie się w dobrostan zapewniają (po)wolne soboty w Pałacu Potockich. Wśród prowadzących poszczególne spotkania znajdziemy takie osobowości świata literatury, jak Jakub Kornhauser, Aleksandra Lipczak, Mira Marcinów, Zośka Papużanka czy Michał Rusinek. Renesansowa kamienica ma również swoich czasowych lokatorów: Kraków zaprasza tu pisarki i pisarzy z całego świata na miesięczne rezydencje literackie. Te działania w 2022 roku będą w Pałacu Potockich kontynuowane i rozwijane, tutaj również zostanie otwarta nowa wystawa poświęcona Wisławie Szymborskiej realizowana wspólnie z fundacją jej imienia.
„Tak jak Stanisław Lem łączył sienkiewiczowską i gombrowiczowską polszczyznę z futurystycznymi wizjami, tak Pałac Potockich jest dziś pomostem między wielowiekowym dziedzictwem literackim, a najnowszymi – także europejskimi i światowymi – trendami. Nawet w przypadku dużych festiwali literackich jego przyjazne wnętrza pozwalają zbudować klimat intymności i bezpośredniego spotkania, autentyczności tak ważnej w relacji czytelnik–autor” – mówi Szymon Kloska, kurator programu Lem 2021 realizowanego w ramach obchodów 100. rocznicy urodzin pisarza.
Grzegorz Słącz, kwartalnik „Kraków Culture”
Zdjęcie: Robert Słuszniak
Tekst ukazał się w zimowym numerze kwartalnika „Kraków Culture”.
