Podczas tego przeglądu filmowego spotkamy się twarzą w twarz z czterema obliczami Rumunii – wkroczymy do kraju pod władzą Nicolae Ceaușescu, ale też do… świata bajek. Radu Jude (reżyser uhonorowany Złotym Niedźwiedziem na 71. MFF w Berlinie za Niefortunny numerek lub szalone porno) w Drukowanymi literami opowie o losach szesnastoletniego chłopca, który bunt przeciwko komunistycznemu reżimowi wyraża za pomocą haseł oporu kreślonych na murach. Chaotyczne wydarzenia rewolucji z grudnia 1989 roku w mieście Sybin poznamy dzięki Tudorowi Giurgiu i jego Libertate. Dzięki opartemu na prawdziwej historii obrazowi Na północ (reż. Mihai Mincan) przeniesiemy się na pełne morze, gdzie na pokładzie trans-atlantyckiego statku ukrył się rumuński pasażer na gapę. W końcu za sprawą Anki Damian rzucimy się w wir przygód wraz z bohaterami Wyspy – muzycznej baśni reinterpretującej mit Robinsona Crusoe („Karnet” 5/2024).
***
Podczas 14. Festiwalu Kultury Rumuńskiej w Krakowie powróci Przegląd Nowego Kina Rumuńskiego w Kinie Pod Baranami. W dniach 10-12 maja zostaną pokazane cztery filmy – m.in. Drukowanymi literami nagrodzonego Złotym Niedźwiedziem Radu Jude. Będzie też można zobaczyć zestaw rumuńskich krótkich metraży.
W weekend 10-12 maja w Kinie Pod Baranami odbędzie się Przegląd Nowego Kina Rumuńskiego – w ramach 14. Festiwalu Kultury Rumuńskiej. Przegląd Nowego Kina Rumuńskiego zaprezentuje polskiej publiczności historie cichych bohaterów oraz – czasem poetyckie, czasem sarkastyczne – spojrzenie na rumuńskie społeczeństwo, przed i po upadku komunizmu – zapowiadają przedstawiciele Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie, organizatorzy Festiwalu.
Przegląd otworzy film Libertate Tudora Giurgiu – daleka od uproszczeń, fabularna rekonstrukcja upadku dyktatury Ceaușescu. Reżyser po mistrzowsku oddaje atmosferę wszechobecnej paranoi: w kraju, nad którym kontrolę sprawuje wszechwładna Securitate, podejrzany jest każdy. Pokaz w piątek, 10 maja, o godzinie 20.00, poprzedzi prelekcja, którą wygłosi dr Miłosz Stelmach – wykładowca Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ i redaktor naczelny czasopisma „Ekrany”.
W kolejnych dniach będzie można zobaczyć m.in. film Na północ, w którym reżyser Mihai Mincan zderza ze sobą różne kultury. To opowieść o skomplikowanej intrydze snutej na pokładzie transatlantyku, której celem jest ukrycie przed wścibskimi spojrzeniami rumuńskiego pasażera na gapę. Drukowanymi literami to film Radu Jude, zdobywcy Złotego Niedźwiedzia z 2021 roku za Niefortunny numerek lub szalone porno. Tym razem rumuński twórca wydobywa na światło dzienne postać mało znanego opozycjonisty, który kreślił kredą hasła oporu wobec komunistycznego reżimu. Anca Damian zachwyciła polską widownię takimi filmami, jak Moon Hotel Kabul (nagroda za reżyserię na Warszawskim Festiwalu Filmowym) czy Marona – psia opowieść (zwycięzca Konkursu Filmowych Odkryć na Festiwalu Młode Horyzonty). W ramach przeglądu będzie można zobaczyć jej najnowszą animację pt. Wyspa, która została zainspirowana opowieścią o Robinsonie Crusoe.
Zwieńczeniem przeglądu będzie pokaz rumuńskich filmów krótkometrażowych. W zestawie są m.in. fabularne Urlopowe ćwiczenia Lary Ionescu – wakacyjna opowieść o odbudowywaniu rodzinnych relacji oraz niezwykła animacja Suruaika (reż. Vlad Ilicevici, Radu C. Pop) z kotami w rolach głównych.
PROGRAM:
piątek, 10 maja
20.00 LIBERTATE | LIBERTATE
reż. Tudor Giurgiu, Rumunia/Węgry 2023, 109’
prelekcja przed seansem: dr Miłosz Stelmach
sobota, 11 maja
18.00 NA PÓŁNOC | SPRE NORD
reż. Mihai Mincan, Rumunia/Francja/Grecja/Bułgaria/Czechy 2022, 123’
20.30 DRUKOWANYMI LITERAMI | TIPOGRAFIC MAJUSCUL
reż. Radu Jude, Rumunia 2020, 128’
niedziela, 12 maja
18.00 WYSPA | L’ILE
reż. Anca Damian, Rumunia/Belgia/Francja 2022, 84’
20.00 RUMUŃSKIE FILMY KRÓTKOMETRAŻOWE 98’
DWA SŁOWA, TRZY KŁAMSTWA | DOUĂ VORBE, TREI MINCIUNI
reż. Ioachim Stroe, Ruminia 2022, 22’
MARTWY KOT | PISICA MOARTĂ
reż. Ana Maria Comănescu, Rumunia 2023, 20’
SURUAIKA | SURUAIKA
reż. Vlad Ilicevici, Radu C. Pop, Rumunia 2022, 10’
URLOPOWE ĆWICZENIA | EXERCIȚIU DE CONCEDIU
reż. Lara Ionescu, Rumunia 2022, 22’
WSZYSCY KREWNI | TOATE NEAMURILE
reż. Alexandra Diaconu, Rumunia 2022, 24’
O FILMACH:
DRUKOWANYMI LITERAMI | TIPOGRAFIC MAJUSCUL
reż. Radu Jude, Rumunia 2020, 128’
W komunistycznej Rumunii u władzy jest Nicolae Ceaușescu. To on, przy pomocy Narodowej Telewizji, pisze oficjalną historię. Szesnastoletni chłopak kreśli na murach kredą i drukowanymi literami inną historię: hasła oporu wobec reżimu. Jego czyny zostają spisane w opasłym tomie akt Securitate, która obserwuje go, zatrzymuje, przesłuchuje i niszczy. Powiązanie tych dwóch historii, sekretnej i publicznej, osobistej i wspólnej, wydobywa na światło dzienne postać mało znanego bohatera 30 lat po upadku komunizmu.
LIBERTATE | LIBERTATE
reż. Tudor Giurgiu, Rumunia/Węgry 2023, 109’
Sybin, grudzień 1989 roku. W chaotycznych dniach rewolucji, dzięki której obalono system komunistyczny, siedmiogrodzkie miasto staje się miejscem brutalnego ataku na jednostkę milicji. Atak szybko przekształca się w krwawą konfrontację pomiędzy wojskiem, milicjantami, protestującymi i członkami Securitate. Podczas desperackiej próby wydostania się z oblężenia, kapitan policji Viorel zostaje złapany przez wojskowych i wrzucony do pustego basenu wraz z setkami innych więźniów oskarżonych o działalność terrorystyczną.
NA PÓŁNOC | SPRE NORD
reż. Mihai Mincan, Rumunia/Francja/Grecja/Bułgaria/Czechy 2022, 123’
Rok 1996. Podczas wachty na pokładzie transatlantyku Joel, religijny filipiński marynarz, odkrywa Dumitru, rumuńskiego pasażera na gapę ukrywającego się między kontenerami. Jeśli Dumitru zostanie zauważony przez tajwańskich oficerów zarządzających statkiem, grozi mu wyrzucenie za burtę. Joel postanawia go ukryć. Rozpoczyna się niebezpieczna gra w kotka i myszkę. Kiedy jego załoga, przyjaciele, a nawet sam Bóg zaczynają się od niego odwracać, mężczyzna zdaje sobie sprawę, że musi sam stawić czoła okrutnemu losowi.
WYSPA | L’ILE
reż. Anca Damian, Rumunia/Belgia/Francja 2022, 84’
Muzyczna baśń o micie Robinsona Crusoe, w której Mały Książę spotyka Monty Pythona. Robinson jest lekarzem, a jego samotność na wyspie opanowanej przez migrantów, organizacje pozarządowe i strażników jest dobrowolna. Ratuje Piętaszka, jedynego ocalałego rozbitka z łodzi nielegalnych uchodźców. Podczas swojej podróży po wyspie Robinson napotyka niezwykłe istoty i staje wobec dziwnych wydarzeń. Poprzez poezję wizualną i symbolikę zmierzy się z bieżącymi sprawami w świecie, w którym każdy szuka swojego raju.
RUMUŃSKIE FILMY KRÓTKOMETRAŻOWE – łączny czas trwania: 98’
DWA SŁOWA, TRZY KŁAMSTWA | DOUĂ VORBE, TREI MINCIUNI
reż. Ioachim Stroe, Ruminia 2022, 22’
Policja rekonstruuje okoliczności popełnienia przestępstwa.
MARTWY KOT | PISICA MOARTĂ
reż. Ana Maria Comănescu, Rumunia 2023, 20’
Tragiczna śmierć kota Ioana postrzega jako możliwość pogłębienia relacji ze swoim partnerem. Pogrzeb nabiera jednak dziwnego charakteru, gdy dołącza do nich jego nowa dziewczyna.
SURUAIKA | SURUAIKA
reż. Vlad Ilicevici, Radu C. Pop, Rumunia 2022, 10’
Jałowy, pełen straty i żalu mroczny świat, nawiedzany przez gigantycznego kota.
URLOPOWE ĆWICZENIA | EXERCIȚIU DE CONCEDIU
reż. Lara Ionescu, Rumunia 2022, 22’
Po wielu latach rozłąki Ana i jej mama spotykają się ponownie podczas wakacji nad morzem. Dzięki okolicznościom przyrody, odbudowują rodzinne relacje zawieszone w czasie.
WSZYSCY KREWNI | TOATE NEAMURILE
reż. Alexandra Diaconu, Rumunia 2022, 24’
Epidemia rozdzieliła w Rumunii wiele rodzin. Pomimo różnego rodzaju restrykcji, jedna z takich rodzin próbuje utrzymać kontakt zarówno z tradycją, jak i z krewnymi mieszkającymi za granicą, nawet w czasie pogrzebu. Prócz nowoczesnych technologii pomaga im w tym czarny humor.
