Wystawa w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego poświęcona jest książkom, które zapewne mogły być czytane w zaciszu alkowy i umożliwiać czytelnikom pogłębienie prywatnych zainteresowań i wiedzy, jednak przede wszystkim dostarczały przyjemności i rozrywki.
Lektura książek zawsze dostarczała czytelnikom wielu wrażeń, przenosząc ich w miejsca dalekie, egzotyczne, pozwalając poznawać obce kultury, ich bogactwo, piękno, ale także lepiej zrozumieć najbliższe otoczenie oraz uczucia, emocje i dylematy, które towarzyszą ludziom od zawsze. Na kartach książek odnajdowano i przekazywano zatem nie tylko wiedzę z różnych dziedzin, ale również przygodę, tajemnicę, wzruszenie, śmiech i łzy. I właśnie tropem takich lektur, nie zawsze jednak lekkich i przyjemnych, podążamy na wystawie Co czytywano w alkowach?.
Na wystawie pokazane są 104 książki, wydane od 2. połowy wieku XV po wiek XIX. Poznajemy literaturę piękną i poezję zarówno europejską, jak i polską, od starożytności, przez okres renesansu, baroku i oświecenia, po zapowiedź romantyzmu w sławnej powieści Johanna Wolfganga Goethego Cierpienia młodego Wertera. Tutaj znajdują się m.in. dzieła twórców nowoczesnej powieści, jak np. Daniela Defoe, pierwszych autorek (Stephanie Félicité de Genlis) oraz literatura epistolograficzna, np. angielska powieść epistolarna i sentymentalna Samuela Richardsona Historia Clarissy Harlove – tak popularne w XVIII i XIX wieku. Są tu też dzieła Ignacego Krasickiego, a wśród nich Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki, uznawane za pierwszą polską powieść. Nie została pominięta twórczość polska z końca XVI i początku XVII wieku, powstająca w kręgu literatury sowizdrzalskiej, wydawana anonimowo, dla której charakterystyczny był humor, absurd i parodia oraz często rubaszny język. Pokazane są książki wydawane poza cenzurą owych czasów, uznawane za skandalizujące jak np. powiastka filozoficzna Woltera Kandyd, czyli optymizm w edycji berlińskiej z 1778 roku z miedziorytami sławnego rytownika Daniela Chodowieckiego.
Pokazano również lektury religijne służące ćwiczeniom duchowym i rozwojowi moralnemu, odgrywające bardzo ważną rolę w życiu codziennym ludzi XVI–XIX wieku. Tego typu lekturę zabierano także do podręcznych bagaży, wybierając się w drogę. Ci, którym nie dane było odkrywanie dalekich krain, poznawali nieznane i egzotyczne miejsca poprzez często wspaniale ilustrowane opisy dalekich krajów, ich mieszkańców, opowieści o dawnych kulturach i niebezpiecznych podróżach po krańce świata. Zaprezentowana została zatem literatura podróżnicza od XVII i XVIII wieku. Uzupełnieniem jej jest prezentacja 21 map i atlasów w gabinecie kartograficznym, starająca się korespondować z tematyką pokazanych ksiąg.
