Od skromnej imprezy prezentującej dokonania studentów szkół filmowych i artystycznych do wydarzenia o międzynarodowym charakterze – tak można podsumować historię festiwalu Etiuda&Anima, który w przyszłym roku będzie świętował jubileusz. Zanim jednak „stuknie” mu trzydziestka, przed nami jego 29. edycja. A w niej, jak obiecują organizatorzy, czeka nas moc niespodzianek!
Program 29. edycji oferuje miłośnikom krótkich form filmowych mnogość atrakcji: projekcje filmów, spotkania z twórcami oraz imprezy towarzyszące. Centralnym punktem Etiudy&Animy są niezmiennie dwa tytułowe, międzynarodowe konkursy: Etiuda, na najlepszy film krótkometrażowy, w którym uczestnicy walczą o statuetki Złotego, Srebrnego i Brązowego Dinozaura, oraz Anima, czyli rywalizacja twórców animacji o Złote, Srebrne i Brązowe Jabberwocky. W konkursie 29. edycji festiwalu znalazły się filmy studentów i profesjonalnych twórców zrealizowane w latach 2021-2022.
W tym roku zostaną rozdane również nagrody w trzecim konkursie – Anima PL. Wszystkie filmy walczące o wyróżnienia dostępne będą także w sieci na platformie streamingowej VOD. W tym roku w kategorii „Etiuda” nadesłano ponad 1600 filmów, ale ostatecznie do konkursu selekcjonerzy zakwalifikowali 25 filmów. Najwięcej pochodzi z Europy, gdzie szczególnie wyróżniają się szkoły ze Słowacji, Niemiec oraz Polski. Młodzi twórcy często podejmują problematykę skomplikowanych relacji, nieoczywistych wyborów, doświadczenia straty lub zmiany, a także zaburzeń psychicznych. Często pojawiają się również wątki ro rodzicielstwa, miłości, cielesności i seksualności, wykluczenia, wojny i opresyjności kultury patriarchatu.
Do konkursu Anima 2022 swoje filmy nadesłali uznani twórcy animacji m.in. Paul Driessen, Priit Tender, Andreas Hykade i Ülo Pikkov, a także laureaci poprzednich edycji festiwalu (Špela Čadež, Marta Pajek, Jonathan Schwenk). Zdaniem selekcjonerów na szczególną uwagę zasługują produkcje studenckie: nazwiska ich twórców nie są jeszcze powszechnie znane, ale fakt, że filmy te stają w szranki z produkcjami znanych i wybitnych, dowodzi wysokiej klasy talentu młodych animatorów. Ich autorzy starają się analizować poważne tematy, zadawać istotne, egzystencjalne pytania na temat życia i śmierci, chorób (często psychicznych), starzenia się. Krytykują postawy polityków, pokazują ciężkie losy mniejszości społecznych, emigrantów. Twórcy animacji wykorzystują coraz doskonalsze narzędzia, jakie oferują im nowe technologie. Dzięki nim mogą tworzyć ciekawsze i bardziej złożone filmy, ale także włączać ten temat do fabuły swoich utworów, pokazując zagrożenia, jakie niosą ze sobą nowe technologie. Ostrzegają zarówno przed zapatrzeniem w smartfony, jak i przed obdarzaniem zbyt dużym zaufaniem mediów społecznościowych. Animacje nie pozostają obojętne na wydarzenia społeczno-polityczne. Od początku pandemii Covid 19, temat ten, podobnie jak wojna w Ukrainie, były żywo obecne w nadsyłanych filmach.
Nagrodę Specjalnego Złotego Dinozaura dla wybitnego artysty i pedagoga otrzyma w tym roku Mariusz Wilczyński, którego głośny, pełnometrażowy film animowany „Zabij to i wyjedź z tego miasta” otwierał 27. MFF Etiuda&Anima w pandemicznym 2020 roku. Jednym z punktów programu będą pokazy etiud wyselekcjonowanych przez Wilczyńskiego, a zrealizowanych przez jego najzdolniejszych studentów (m.in. Tomka Popakula, Julii Orlik, Renata Gąsiorowska).
Sekcja o urokliwym tytule „Animacja to filmowa poezja” oferuje krótkometrażowe animacje szczególnie cenione przez włoskiego historyka filmu Giannalberto Bendazziego w wyborze Andrei Martignoniego oraz Fundacji Bendazziego. Pokazom towarzyszyć będzie spotkanie z Andreą Martignonim, poświęcone pamięci Bendazziego.
Prezentacje innych festiwali i wybranych szkół europejskich oferowane są w stałym cyklu „Europa w filmie animowanym”. Przyjrzymy się filmom wybranym przez sieć festiwali animacji CEE Animation Festival Network, do której należą festiwale ze Słowacji, Czech, Słowenii, Chorwacji oraz Rumuni.
Największą dotychczas retrospektywa dzieł zrealizowanych w National Film Board of Canada, to gratka nie tylko dla miłośników kreski z Kraju Klonowego Liścia. W programie sekcji „National Film Board of Canada prezentuje” znajdzie się pięć, podzielonych tematycznie, zestawów animacji najsłynniejszej na świecie firmy, realizującej artystyczne filmy krótkometrażowe, w tym animowane. Pierwszy zestaw – „Pinscreen” to animacje Jacquesa Drouina, zrealizowane metodą pinscreen. Uzupełnią go dwa dokumenty: o życiu i twórczości Drouina oraz o specyfice tworzenia filmów wspomnianą techniką pinscreen. Drugi zestaw „Norman McLaren” zawiera wszystkie najważniejsze dzieła kanadyjskiego reżysera, w trzeciej projekcji „Cartoons” znalazły się humorystyczne kreskówki z lat 1962-2018, a czwarty blok „Stop Motion” prezentuje wybrane animacje wykonane tytułową techniką. Blok „Kobiety w animacji” ukazuje natomiast zmiany, jakie w ostatnich latach zaszły w świecie animacji i roli, którą w tych przeobrażeniach odegrały kobiety.
Pełnometrażowe filmy animowane ostatniego sezonu, które miały swoje pokazy na ważniejszych, zagranicznych festiwalach filmowych, to kolejny punkt programu. 29. Etiudę&Animę zainauguruje pokaz najnowszego, pełnometrażowego filmu animowanego Signe Baumane pt. „My Love Affair with Marriage”. Bohaterką filmu jest Zelma, którą od najmłodszych lat piosenki i bajki przekonywały, że miłość rozwiąże wszystkie jej problemy, jeśli tylko będzie przestrzegać społecznych oczekiwań, jak powinna zachowywać się dziewczyna. Jednak w miarę dorastania coś przestało się zgadzać z ideą miłości: im bardziej próbowała się dostosować, tym bardziej jej ciało stawiało opór. Goszcząca kilkukrotnie w Krakowie na festiwalu Etiuda&Anima Signe Baumane, z charakterystycznym dla siebie słodko-gorzkim podejściem, opowiada o akceptacji wewnętrznego kobiecego buntu.
Wśród innych długometrażowych filmów animowanych ostatnich sezonów w programie 29. Etiudy&Animy także: „Silver Bird and Rainbow Fish” (reż. Lei Lei) oraz „Dozens of Norths” (reż. Koji Yamamura). Kolejnym akcentem jest pokaz specjalny dokumentu Tomasza Wolskiego pt. „1970”. Po projekcji zaplanowano spotkanie z reżyserem, producentką Anną Gawlitą i odpowiedzialnym za część animowaną Robertem Sową, którzy opowiedzą o realizacji filmu.
W tym roku, wspólnie z producentami oraz ekspertami od ekologii, organizatorzy zastanowią się „Jak ekologicznie zrobić film”. Panelowi towarzyszy pokaz filmów o tematyce eko. Wśród wydarzeń specjalnych warto wyróżnić wernisaż „interlaced/przeplatane”, dotyczący eksperymentów nad technologicznym poszerzeniem kreowania stereoskopowej animacji i przestrzeni wirtualnych. Zaprezentowane zostaną prace Wioli Sowy, Przemka Liputa oraz Jacka Złoczowskiego. Dla dorosłych zaplanowano warsztaty animacji z Brytyjką Joanną Quinn oraz Polką Sylwią Nowak z łódzkiej Pracowni Plastycznej „Puppetmaker”; dla dzieci produkcje Animoon: „Przytul mnie. Poszukiwacze miodu” w reżyserii Anny Błaszczyk oraz „Jak zostałem superłotrem” Krzysztofa Ostrowskiego. Całości dopełni promocja książki Michała Bobrowskiego pt. „Poza ekranem kinowym. Postmedialne konteksty animacji”.