Kraków i Małopolska zajmują szczególne miejsce w zrekonstruowanej przez Łukasza Kozaka historii polskiego upioryzmu – to tu występował „łagodny strzygoń krakowski”, który wedle świadectwa Andrzeja Podbereskiego „jako pokutnik trzyma się najwięcej kościołów, drze ornaty, przewraca lichtarze, ogryza świece, księży na pokutę prowadzi, kiełbasą w zębach zadawala się i dosyć mu odlewanego policzka, żeby od napaści uwolnić się”. Podkrakowska wieś doświadczyła także najgłośniejszego być może w dziejach Rzeczpospolitej przypadku płanetnictwa – upiorycznego sprowadzania chmur deszczowych. Epizod ten wiązał się z krakowskim pogrzebem Adama Mickiewicza z 1890 roku, który wedle małopolskiego chłopstwa „był jakowymś płanetnikiem, co chmury prowadzi”, „wstawał w nocy i łamał świece na ołtarzach” i „miał w sobie złego ducha”.
„UPIÓR. HISTORIA NATURALNA” Łukasza Kozaka otwiera całkowicie nowy rozdział w postrzeganiu tej części polskiej i europejskiej kultury, która była albo marginalizowana, albo – odcięta od źródeł – ulegała deformacji i zepchnięciu na pozycje „ludowej demonologii”. Bogactwo nieznanych dotąd materiałów źródłowych odsłania zapomnianą i odrzuconą historię życia, śmierci i czegoś pomiędzy nimi – historię wiary i praktyk trwających w Polsce przynajmniej przez pół tysiąclecia, aż do schyłku XX wieku.
ŁUKASZ KOZAK jest mediewistą, ekspertem w dziedzinie technologii oraz promocji dziedzictwa kulturowego, badaczem nieoczywistych wątków w historii kultury, wykładowcą. Kurator cyklu muzyki dawnej na festiwalu Nowe Epifanie, współtwórca audycji mediewistycznej „Kryzys wieku średniego” nadawanej w Programie 2 Polskiego Radia. Autor „Upiora”, pracy uhonorowanej nagrodą Książki Roku „Nowej Fantastyki” (2021) i „With Stake and Spade. Vampiric Diversity in Poland” – pierwszych wyczerpujących opracowań na temat polskich wierzeń i epizodów wampirycznych.
Z autorem „Upiora” rozmawiać będzie dr hab. ALEKSANDRA KLĘCZAR, badaczka literatury i tłumaczka, autorka serii książek fantasy „Dzieci dwóch światów” (wraz z Agnieszką Fulińską), popularyzatorka mitologii, wykładowczyni w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wydarzenie odbędzie się w piątek 3 grudnia o godzinie 18.00 w Pałacu Potockich (Rynek Główny 20). Partnerami wydarzenia są KBF, Kraków Miasto Literatury UNESCO, Pałac Potockich oraz Muzeum Etnograficzne w Krakowie im. Seweryna Udzieli.
Zapraszamy do pobrania bezpłatnych wejściówek dostępnych od poniedziałku, 29 listopada 2021 od godz. 12.00 na stronie kbfbilety.krakow.pl.
