Archiwum to nie tylko fizyczna przestrzeń, w której zbiera się i przechowuje materialne ślady wydarzeń, to także techniki archiwalne, tworzące funkcjonujące wersje pamięci. Sam termin „archiwum” pochodzi od greckiego słowa archeion, oznaczającego siedzibę władzy. Panujący nad archiwum decydują, jaką formę przyjmuje pamięć i czyja historia jest opowiadana. Archiwum ma moc interpretacji. Fotografie i materiały zebrane przez Martę Bogdańską w projekcie ZMIENNOKSZTAŁTNE są śladami istnienia innego archiwum, innej historii. Czy pytania: na co, na kogo patrzymy?, nie powinniśmy spróbować zastąpić pytaniem: co lub kto patrzy na nas? Stawiając się w miejscu zwierzęcia, spoglądamy na to, na co patrzyło zwierzę, ale czy widzimy to samo? Pytanie o status zwierzęcia jest być może jednym z najistotniejszych, które musimy sobie zadać. Francuski historyk Éric Baratay w Zwierzęcym punkcie widzenia podjął śmiałą próbę wyjścia poza wizję świata, w którego centrum znajduje się człowiek. Jego książka – będąca inspiracją Marty Bogdańskiej – skłania do zmiany sposobu czytania historycznych źródeł, do wydobywania z nich tego, co niedopowiedziane lub pomijane, do wczucia się w sytuację zwierzęcia. Chodzi o to, by „odwrócić pisanie, aby nie mówić o woźnicy, który powozi, wbijającym pikę pikadorze, leczącym weterynarzu, karmiącym panu ani o narzuconej pracy, zadanych razach, dostarczanym pożywieniu, udzielanej opiece, ale o koniu, który ciągnie, przeszytym byku, operowanej krowie, jedzącym psie…”.
ZMIENNOKSZTAŁTNE to próba opowiedzenia historii o nieantropocentrycznej konstrukcji, umieszczenia emocjonalnego i intelektualnego punktu widzenia po stronie postaci innych niż ludzkie. Przez stulecia zwierzęta były więzione w przedstawieniach ludzkiego autorstwa; przedstawieniach, które usprawiedliwiały używanie i wykorzystywanie zwierząt przez ludzi.
Marta Bogdańska – artystka wizualna, fotografka, menedżerka kultury, reżyserka dokumentu Next Sunday. Ukończyła filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Studiowała z A. Vidokle w Homeworkspace Program organizowanym przez Ashkal Alwan w Bejrucie oraz gender studies w Warszawie. Absolwentka Akademii Fotografii, Szkoły Patrzenia przy Instytucie Fotografii Fort oraz Instytutu Otwartego przy Teatrze Powszechnym w Warszawie. Realizowała międzynarodowe projekty artystyczne i kulturalne, m.in. w Libanie, gdzie mieszkała przez osiem lat. Należy do Archiwum Protestów Publicznych. Laureatka konkursu Talent Roku 2020. Prace Marty pokazywano na Architecture Film Festival Rotterdam 2020, Milano Design Film Festival 2020, BLICA – Pierwszym Biennale Sztuki w Libanie, Festiwalu TIFF we Wrocławiu, Art Market Budapest, Fotofestiwalu Łódź, Odessa Photo Days 2020, Encontros Da Imagem, Imago Lisboa, FIF BH – Międzynarodowym Festiwalu Fotografii w Brazylii, Festiwalu Fotograficznym OBSCURA w Malezji, Sursock Museum, Galerii Labirynt.
Jej książkę artystyczną SHIFTERS (ZMIENNOKSZTAŁTNE) nominowano do Kassel Dummy Award 2020, Luma Rencontres Dummy Book Award Arles 2020 oraz MACK First Book Award 2020.
Wystawa w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie 2021.
***
czw.–pt. 15.00–19.00, sb.–nd. 11.00–19.00
