Artbook “Skrawki” jest wielowarstwowym projektem, w którym poruszam temat tożsamości międzypokoleniowej, HERstorii i alternatywnych narracji przeszłości.
Pierwotnie zależało mi na odzyskaniu perspektywy dziecka, szczególnie małych dziewczynek, w historii opowiadanej przez mężczyzn, a także na próbie rekonstrukcji historii życia codziennego, w opozycji do dobrze udokumentowanych “ważnych wydarzeń” z przeszłości. Później okazało się, że istotne są także przedmioty materialne i ich własna opowieść.
Struktura książki opiera się na 12-miesięcznym kalendarzu, narracja podąża za zmianami pór roku. Zaczyna się od zimowych aktywności w styczniu, a kończy na Bożym Narodzeniu, obejmując w sumie ponad 60 lat historii. Na materialną stronę artbooka składają się prawdziwe przedmioty z lat 1930-1994 – zachowane fragmenty przeszłości czterech pokoleń kobiet z jednej rodziny, w linii po stronie matki: tj. prababci, babci, matki i córki. Książkę tworzą artykuły pasmanteryjne, dziecięce rysunki, zeszyty szkolne, koperty, listy, opakowania i inne przedmioty codziennego życia. Narracja tekstowa oparta jest na treści dyktand szkolnych pisanych przez moją babcię na lekcjach polskiego w latach 40tych. Zestawienie artefaktów z czasów niemieckiej okupacji w Polsce z tymi pochodzącymi z okresu końca PRL-u i stanu wojennego lat 80tych stało się dla mnie okazją do porównania obu okresów historii Polski.
Medium książki (i możliwość przewracania stron) pozwoliło mi na zachowanie drugiej strony tych przedmiotów — czasami pustych lub niejasnych, czasami z delikatnym przebiciem flamastrów czy atramentu. Ta zamierzona pustka tworzy przestrzeń do interpretacji, zachęcając odbiorców i odbiorczynie do zadawania pytań nie tylko o historie opowiadane przez te przedmioty, ale także o to, co nie zostało powiedziane.
W rezultacie, artbook “Skrawki” stanowi intymną, unikatową dokumentację codziennego życia kobiet i dziewczynek z mojej rodziny. Poprzez ukazanie zaskakujących podobieństw w życiu każdej z nas, widzianych jednak „oczami” przedmiotów, książka pozwoliła mi również zakwestionować koncepcję tożsamości indywidualnej. W zamian proponuję ideę tożsamości współzależnej, splecionej. Ludzkie „ja” jest uwarunkowane przeszłością — nie tylko naszą własną, ale także doświadczeniami naszych przodków i przodkiń. Uwarunkowania te przechowywane są jednak nie tylko słowach czy w naszych ciałach, ale także w przedmiotach, które “żyją” dłużej niż ich właścicielki.
W wymiarze osobistym, tworzenie tej książki było dla mnie wymagającym emocjonalnie doświadczeniem. Dosłowne zszywanie przedmiotów należących do bliskich mi kobiet odczuwałam jak “zszywanie” naszych emocji i doświadczeń, nie zawsze łatwych. „Skrawki” dają głos zarówno małym dziewczynkom, jak i materialnym skarbom: jakie historie nam opowiadają? Co przemilczają?
Mam nadzieję, że książka zainspirują inne osoby do odkrywania ukrytych rodzinnych historii i do próby zrozumienia, jak kształtowana jest historia i nasza tożsamość.
Na wystawie prezentowane są strony książki oraz różne przedmioty należące do mojej babci i prababci, pochodzące głównie z lat 30 i 40tych XX wieku.
Wernisaż wystawy odbędzie się 8 listopada o godz. 18.00.