We wrześniu 2024 mija 10 lat od przeprowadzki Cricoteki z ulic Kanoniczej i Szczepańskiej na ulicę Nadwiślańską w krakowskim Podgórzu. Nowa siedziba została zaprojektowana, aby prezentować sztukę Tadeusza Kantora, a równolegle być miejscem dla działalności teatralnej, muzycznej, tanecznej i performatywnej. Funkcjonalności budynku pozwoliły zredefiniować i znacząco poszerzyć program instytucji, który zyskał na interdyscyplinarności oraz zaczął być kierowany do wszystkich grup wiekowych, także do osób ze specjalnymi potrzebami.
Jubileusz oddania do użytku w 2014 roku nowego budynku Cricoteki – uznanego już za współczesną ikonę Krakowa – świętujemy cyklem specjalnie zaprojektowanych wydarzeń, rozpisanych na cały 2024 rok. Najważniejsze z nich zaplanowaliśmy od 12 do 15 września – w rocznicę otwarcia budynku.
Obchody 10-lecia inauguracji budynku są okazją do przyjrzenia się tożsamości instytucji, jej roli w mieście i regionie, kierunkom realizowanego programu i jego relacji ze sztuką Tadeusza Kantora. Już sama forma budynku wyrasta przecież z hołdu złożonego artyście poprzez odwołanie do kantorowskiej figury człowieka niosącego stół. Bryła Cricoteki jest ramą dla najstarszej w Krakowie elektrowni, ambalażem-opakowaniem, ale też symbolicznym mostem przerzuconym na drugą stronę Wisły, który połączył dwie części miasta.
Centrum obchodów, zaplanowanych na 12–15 września 2024 roku, będzie debata poświęcona Cricotece i jej budynkowi, do której zaprosiliśmy m.in. grono specjalistów z dziedzin architektury i urbanistyki, by wspólnie porozmawiać o tym, jak pojawienie się nad brzegiem Wisły Cricoteki zmieniło otoczenie, jak wpłynęło na rozwój Krakowa, dzielnicy i wspólnotę mieszkańców. Odbędzie się ona 12 września, dokładnie w 10. rocznicę uroczystego otwarcia budynku.
Na kolejne dni zaplanowaliśmy wiele wydarzeń, zarówno plenerowych na placu Cricoteki od strony Wisły, jak i wewnątrz budynku, m.in.: specjalne oprowadzania po budynku i wystawach oraz zniżki na nasze wystawy, publikacje i gadżety.
Program obchodów 10-lecia obecności Cricoteki w Podgórzu:
12 września 2024 (czwartek)
11:00–13:00 – Debata o budynku „Cricoteka 10 na 10?”, sala teatralna
Debata poświęcona Cricotece i jej budynkowi, do której zaprosiliśmy m.in. grono specjalistów
z dziedzin architektury i urbanistyki, by wspólnie porozmawiać o tym, jak pojawienie się nad brzegiem Wisły Cricoteki zmieniło otoczenie, wpłynęło na rozwój dzielnicy, Krakowa i wspólnotę mieszkańców. Odbędzie się ona dokładnie w 10 rocznicę uroczystego otwarcia budynku.
Debatę poprowadzi Magdalena Kursa, dziennikarka Gazety Wyborczej. Udział wezmą:
- Tomasz Malkowski - redaktor i krytyk architektury, wykładowca, autor książek „Archiprzewodnik po Polsce” i „Archiprzewodnik po Europie” oraz wystaw;
- Stanisław Mazur - I Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa, odpowiadający m.in. za rozwój miasta i planowanie przestrzenne;
- Piotr Nawara - projektant budynku Cricoteki;
- Małgorzata Tomczak - redaktor naczelna czasopisma Architektura i Biznes;
- Bolesław Stelmach - dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki,
- Agnieszka Szultk – projektantka budynku Cricoteki;
- Michał Wiśniewski - architekt i historyk sztuki, wykładowca i kurator, współzałożyciel Instytutu Architektury, współautor książki „Modernizm. Socrealizm. Socmodernizm. Postmodernizm. Przewodnik po architekturze Krakowa XX wieku”;
- Natalia Zarzecka – dyrektorka Cricoteki.
Wstęp na debatę jest otwarty. Debata będzie transmitowana przez Cricotekę i Gazetę Wyborczą.
18:00 – wystąpienie Zbigniewa Warpechowskiego „Nic”, sala edukacyjna
Urodzony w 1938 roku artysta jest jednym z pierwszych na świecie, którzy zaczęli zajmować się sztuką performance i pionierem tego typu działań w Polsce. Warpechowski rozpoczął karierę artystyczną od malarstwa figuratywnego, a po przerwaniu studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pochłonęło go pisanie wierszy i to właśnie poezja stała się bodźcem prowadzącym artystę w stronę performansu.
Wstęp wolny.
13 września 2024 (piątek)
11.00–17:00 – Oprowadzania Niemożliwe po budynku Cricoteki
Autorskie oprowadzania po budynku przygotowane przez osoby pracujące w Cricotece. Zaprosimy Was w miejsca niedostępne, oprowadzimy w nietypowy, zaskakujący sposób. Przybliżymy nieoczywiste lub nieistniejące trasy w kameralnych grupach.
11:00 – „Florencka Cricoteka” Małgorzaty Raczkowskiej - nietypowe oprowadzanie po miejscu nieistniejącym, a dokładnie po zdesakralizowanej bazylice Santa Maria we Florencji. Aby pobudzić naszą wyobraźnię, będziemy czytać dwa teksty Tadeusza Kantora „Eseje florenckie” i „Miejsce docelowe”, skonfrontujemy je z archiwalną dokumentacją fotograficzną.
12:00 – „Za zamkniętymi drzwiami” – Paweł Panic oprowadzi po niedostępnych dla zwiedzających magazynach zbiorów na trzecim piętrze. Zaprezentuje najciekawsze obiekty i sposób ich zabezpieczenia. Przyjrzymy się konstrukcji pomieszczeń i zwrócimy uwagę na ograniczenia towarzyszące zbiorowemu magazynowaniu obiektów muzealnych o różnorodnym charakterze.
13:00 – „Cricoteka jako ambalaż – o architekturze niemożliwej”. Justyna Droń poprowadzi po wnętrzu ogromnego stołu, który poznamy w mikro- i makroskali. A wszystko dlatego, że inspirację dla architektów stanowił rysunek Kantora „Człowiek ze stołem”. Nowa bryła staje się opakowaniem, ambalażem. Przestrzeń miasta jest sceną i widownią zarazem.
14:00 – „Wątki kantorowskie w przestrzeni budynku”. Oprowadzanie Tomka Pietruchy to wędrówka po budynku Cricoteki śladami Tadeusza Kantora. Wystartujemy na placu, by porozmawiać nieco o hybrydycznym charakterze nowej siedziby. Od ogółu przejdziemy do szczegółów, odwiedzimy przestrzenie Archiwum Tadeusza Kantora oraz wystawę stałą artysty: „Tadeusz Kantor. Widma”, po drodze odkrywając kilka kantorowskich tropów rozsianych w przestrzeniach budynku Cricoteki.
15:00 – „Oprowadzanie po zespole Cricoteki” Bogdana Renczyńskiego to Kantor jako niewyczerpany dostawca pasji i idei - wyjście od opowieści o idei zespołu Cricot 2, kantorowskiej pasji historii i przekazu, w kontekście współczesnego zespołu Cricoteki.
16:00 – „Cricoteka pod ziemią” – Agnieszka Oprządek pokaże jej ulubione pomieszczenia techniczne i magazynowe; zajrzymy do windy towarowej i zobaczymy, gdzie pod ziemią wieje wiatr.
Oprowadzanie w cenie 10 zł w kilku-, kilkunastoosobowych grupach. Zakup biletów: https://bilety.cricoteka.pl
14 września 2024 (sobota)
11:00–19:00 – „Strachy na łachy! Szyjemy potwora” – sala edukacyjna
Wydarzenie dla całych rodzin promujące nową publikację Cricoteki „Tadeusz Kantor. Kostiumy” z cyklu Zbiory Cricoteki.
Podczas całodniowej akcji artystycznej odbędzie się seria czterech warsztatów dla juniorów i seniorów. Akcja pt. „Szyjemy potwora!” wykorzystuje i bada twórczy potencjał kostiumu - artystyczny, edukacyjny, uniwersalny dla wszystkich pokoleń, poprzez wspólne działanie, ale także doświadczanie sztuki w sposób indywidualny.
Razem z dziećmi i dorosłymi stworzymy żywą, zmieniającą się rzeźbę z tkanin, używanych ubrań i elementów garderoby. Nawiążemy do akcji Tadeusza Kantora, który w 2 połowie lat 80. zaczął sięgać po gotowe ubrania - umieszczał w gazecie ogłoszenie o zbiórce rzeczy do kolejnego spektaklu i odkupywał od osób prywatnych fraki, tużurki, meloniki czy garnitury, by następnie wykorzystać je jako kostiumy. Uczestnicy będą zszywać, wiązać, wypychać, przedłużać, dziurawić, dopinać. Przekonamy się, czy w efekcie powstanie ogromna piżamowa zjawa czy raczej ciemny potwór.
Warsztaty nieodpłatne, obowiązują zapisy.
19:00–21:00 – Nowe Polifonie: Słuchając losowości – Reiko Yamada, wykonawcy: Reiko Yamada i Artur Majewski - koncert na placu Cricoteki
„Nowe Polifonie” to kontynuacja cyklu „Polifonie” w ramach którego od 12 lat zapraszamy do Cricoteki na prezentacje różnego typu działań muzycznych i dźwiękowych. Od roku 2024 poszerzamy założenia projektu - chcielibyśmy, abyście poeksperymentowali ze słuchaniem; na nowo wsłuchali się w otaczającą rzeczywistość i w Wasz sposób istnienia w niej. Kurator cyklu: Rafał Mazur
Kolejne w tym roku wydarzenie w ramach cyklu Nowe Polifonie pozwoli, wykorzystując fizykę kwantową i muzykę, doświadczyć nieprzewidywalności rzeczywistości w formie dźwiękowej. Reiko Yamada wraz z Arturem Majewskim wzięli na warsztat problem losowości występującej na styku nauki i sztuki – losowość procesów można bowiem zaobserwować w eksperymentach fizycznych i dostrzec zapisaną w równaniach liczbowych. Można ją również usłyszeć.
Wstęp wolny
15 września 2024 (niedziela)
10:00–20:00 – V Piknik niemożliwy 2024 na placu Cricoteki
Ostatnie w tym roku z całodniowych, otwartych spotkań przy śniadaniowym stole, wypełnionych plenerowymi wydarzeniami skierowanymi do dzieci, młodzieży i dorosłych: warsztatami, spacerami, koncertami i działaniami sąsiedzkimi, które ożywiają przestrzeń i zachęcają do miejskiego relaksu.
W programie:
10:00 - „Piknik niemożliwy” rozpoczniemy porannym rozruchem, który pomoże nam lepiej poczuć się w ciele i odnaleźć w przestrzeni.
11:00 – śniadanie sąsiedzkie na placu Cricoteki. Uczta w plenerze - przygotujemy wspaniały poczęstunek, opowiemy o tym, jakie są zwyczaje śniadaniowe w Cricotece i co lubił jeść Tadeusz Kantor. Na co dzień planujemy wydarzenia, koordynujemy projekty, opracowujemy zbiory, ale tym razem wspólnie ucztujemy i do wspólnego stołu zapraszamy sąsiadów, zwiedzających i wszystkich, którzy mają apetyt spędzić z nami czas.
11:30 - „Laboratorium przestrzeni” - spacer architektoniczny dla rodzin. Bilet w cenie 10 zł dostępny na stronie: https://bilety.cricoteka.pl/
13:00–15:00 - warsztatowe szaleństwo – drukowanie techniką sitodruku, stempowanie, tworzenie pocztówek z elementami architektury Starego Podgórza oraz motywem jelenia z płaskorzeźby na rogu kamienicy przy Rynku Podgórskim
15:00–17:00 - damy ujście własnej ekspresji w wielkoformatowym działaniu - wspólnie pomalujemy samochód marki KIA, który w tym dniu udostępni Autoryzowany Dealer Kia Wadowscy – Sponsor obchodów 10-lecia budynku Cricoteki
17:00 – "Still standing" - performans na bulwarze wiślanym, poniżej Cricoteki.
"Still Standing" to działanie performatywne, w którym ciało traktowane jest jako żywa rzeźba powstająca w relacji do miejsca. Wykorzystując ruch, choreografię i opowieść, “Still standing” stawia pytanie o troskę, jako możliwą postawę wobec historii, kierującą nas nie tylko w przeszłość, ale także ku teraźniejszości i przyszłości. Performans eksploruje ciało jako nośnik pamięci, tworzące żywą rzeźbę specyficzną dla miejsca. Prezentacja w ramach obchodów 10-lecia budynku Cricoteki odbędzie się pomiędzy dwoma mostami, które wiążą się z historią przesiedlenia krakowskich Żydów do getta utworzonego w 1941 roku w Podgórzu, przypominać będzie też o istotnej roli pamięci w twórczości Tadeusza Kantora.
Performansowi towarzyszyć będzie nagranie dźwiękowe w językach polskim i angielskim, którego publiczność może słuchać, obserwując ruchy performerek. Zachęcamy do przyniesienia słuchawek i pobrania nagrania przez kod QR.
19:00 - koncert zespołu Körkarlen Trio w składzie: Miłosz Bazarnik - fortepian, Michał Warmusz - elektronika, samplery, bas, Kacper Matuszewski – perkusja. Muzyka skomponowana na 100-lecie premiery filmu „Furman śmierci” Victora Sjöstroma.
12–15 września (czwartek – niedziela)
11:00–19:00, budynek Cricoteki, winda
REZONANSE – cykl instalacji dźwiękowych w przestrzeniach Cricoteki
Podczas wakacji Cricoteka zamieniła się w wielkie pudło rezonansowe, do którego wnętrza można wejść, by przekonać się, jak dźwięki wpływają na kształtowanie przestrzeni. Instalacje dźwiękowe zaprojektowane specjalnie dla budynku Cricoteki, realizowane były na klatce schodowej, w sali wystaw, archiwum i windzie. Każda z nich była dostępna przez dwa tygodnie. Do projektu zaprosiliśmy uznane polskie kompozytorki i kompozytora muzyki nowej.
Od 12 do 15 września będziemy mogli ponownie usłyszeć jedną z instalacji dźwiękowych, skomponowanych dla budynku Cricoteki w ramach projektu REZONANSE – muzyczną interwencję w windzie Julka Ploskiego. W swojej kompozycji Ploski zmierzył się nie tylko z wymagającą, klaustrofobiczną przestrzenią windy, ale też z koncepcją „elevator music” - nijakiego, schematycznego, pospolitego „muzaka".
Na wystawy w budynku przy ul. Nadwiślańskiej będą obowiązywały promocyjne ceny biletów -wszystkie wystawy będzie można zwiedzić w cenie jednego biletu: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł:
- „Widma. Korekta” - wystawa stała;
- „Bereś” – wystawa czasowa;
- „Ból głowy”, „Black”, „Bolimorfia” - wystawa czasowa Anety Grzeszykowskiej w Galerii Szatnia w ramach programu prezentacji tańca Rollercoaster
Wszystkie wydawnictwa, DVD oraz gadżety będą dostępne ze zniżką 40%.
