Herb dawnej stolicy Polski wieńczy korona. Brakuje w niej pereł, którymi są okoliczne wsie i miasteczka. Bez nich nie byłoby Krakowa.
Marek Mikos
Kraków Culture
Krakowski smok
Gdyby ten tekst powstawał parę wieków temu, trzeba by napisać, że Kraków to lokowane w 1257 roku miasto wyrosłe wokół królewskiego grodu na Wawelu. Otaczają je liczne wioski służebne.
Nazwa wsi Konary znaczy, że pracują tu koniarze zajmujący się hodowlą i układaniem koni; w Łagiewnikach – łagiewnicy wyrabiający naczynia, szynkujący miód i piwo; w Rzeszotarach – rzeszotarze produkujący sita do mąki i zboża; w Podstolicach – pomocnicy podstolego, czyli służba stołowa; w Mydlnikach – mydlnicy wyrabiający mydło; w Skotnikach – skotarze, hodowcy bydła. I tak dalej: Owczary to owczarze, Piekary – piekarze, Rybitwy – rybacy; Złotniki – złotnicy; Korabniki – korabnicy budujący statki…
Rozrastający się Kraków niczym nigdy nienajedzony wawelski smok wchłaniał stopniowo sąsiadujące miejscowości wraz z ich ludnością. Kiedyś zajmował powierzchnię 5,57 kilometrów kwadratowych i przez długi czas liczył nie więcej niż kilkanaście tysięcy mieszkańców, teraz ma 327 kilometrów kwadratowych i 780 tysięcy obywateli. Najbliższe sąsiedztwo współczesnego miasta stanowi 14 gmin – niezależnych, ale coraz ściślej związanych ekonomicznie, demograficznie czy komunikacyjnie ze stolicą Małopolski. Są one także wspaniałym uzupełnieniem oferty kulturalnej, turystycznej czy krajobrazowej dawnej stolicy Polski. Wraz z Krakowem zrzeszyły się w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska podkreślającym te związki i wspólnotę interesów na wielu polach.
Metropolia możliwości
Każda z gmin otaczających Kraków, każda z tworzących je miejscowości to osobna historia, własna, z pietyzmem pielęgnowana tożsamość i tradycja. Przeszłość pozostawiła tu liczne pamiątki w postaci zabytkowych zamków, pałaców, dworów i kościołów. Natura obdarzyła tę okolicę wyjątkowym i zróżnicowanym pięknem. Zaledwie 20–30 minut jazdy od Krakowa możemy podziwiać malownicze krajobrazy Ojcowskiego Parku Narodowego, urokliwe dolinki, udostępnione zwiedzającym jaskinie, wzniesienia Pogórza Wielickiego, rezerwaty flory, fauny i niepołomicką puszczę. Warto się tutaj wybrać jednak nie tylko dla skarbów natury.
„Okolice Krakowa tętnią kulturalnym życiem, a wiele imprez od lat stanowi magnes dla szerokiego grona odbiorców – mówi Robert Piaskowski, Pełnomocnik Prezydenta Krakowa do spraw Kultury, orędownik szerszego otwarcia Krakowa i jego publiczności na okoliczne wydarzenia kulturalne. – Z jednej strony są to wydarzenia typu Półmaraton Marchewkowy w Zielonkach, Wielkowiejski Targ, plenerowe prezentacje zespołów folklorystycznych i festiwale smaków, które świetnie prezentują się właśnie tutaj, w ich naturalnym otoczeniu. Z drugiej – gminy Metropolii to także m.in. odbywający się w XIV-wiecznym zamku doroczny Festiwal Muzyczna Korzkiew, koncerty i wystawy w Zamku Żupnym czy kopalni w Wieliczce. Z Niepołomicami kojarzą się plenerowe wydarzenia na tamtejszych błoniach, z Michałowicami imprezy nawiązujące do przemarszu kadrówki Józefa Piłsudskiego”.
„O unikatowej ofercie Metropolii Krakowskiej warto wiedzieć. Pomagają w tym informacje, które od czerwca tego roku umieszczane są w zakładce »W gminach Metropolii« na portalu Kraków Culture – Karnet – mówi Daniel Wrzoszczyk, Dyrektor Biura Stowarzyszenia Metropolia Krakowska. – Połączyliśmy siły z Krakowskim Biurem Festiwalowym, by potwierdzić, że gminy Metropolii działają jak jeden organizm również w tej dziedzinie. W krakowską ofertę wnosimy zupełnie nowe, różnorodne i inspirujące możliwości dostępne dla mieszkańców na wyciągnięcie ręki…”.
No to jazda!
Jesień jest idealną porą do poznawania okolic Krakowa. Można to robić pieszo, na rowerze, pociągiem, samochodem i nawet samolotem, bo przecież na terenie Metropolii w gminie Zabierzów usytuowane jest międzynarodowe lotnisko Balice. Zatem czas na eksplorację! Poniżej proponujemy naszą subiektywną listę Siedmiu Cudów Metropolii.
1. Kopalnia soli w Wieliczce – unikatowy obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Sól z Wieliczki przez wieki była dla polskiej korony jednym z podstawowych źródeł dochodu.
2. Puszcza Niepołomicka – żyją tu na wolności największe ssaki współczesnej Europy – żubry. Doceńmy rozległe, przystosowane do zróżnicowanych potrzeb tereny rekreacyjne.
3. Dolina Bolechowicka (gmina Zabierzów) – otwiera ją zbudowana z wapiennych skał, imponująca Brama Bolechowicka. Raj dla spacerowiczów i alpinistów (108 dróg wspinaczkowych!).
4. Jaskinia Wierzchowska (gmina Wielka Wieś) – na zwiedzającego czeka tu wyjęta prosto z bajki kilometrowa trasa, labirynt krasowych korytarzy i komnat. 5. Opactwo Mniszek Benedyktynek w Staniątkach (gmina Niepołomice) – warto tu przybyć ze względu na benedyktyńską duchowość, bezcenny zabytek i gościnność gospodyń klasztoru oferujących konfitury, ekologiczne słodycze i przepyszne ciasta.
6. Kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Łazanach (gmina Biskupice) – w XVI wieku w miejscu dawniejszej świątyni powstał obecny kościół murowany. W jego wnętrzu zachowano stary dąb, a w obmurowanym pniu drzewa powstał schowek na monstrancję.
7. Aleja Grabowa (gmina Mogilany) – w parku dworu Konopków w Mogilanach znajduje się m.in. ogród włoski z liczącą 160 metrów długości aleją, którą tworzą ponadczterystuletnie drzewa.
A to przecież tylko początek indywidualnego odkrywania podkrakowskiej krainy skarbów!
