Muzyczny kameleon
To już szósta edycja wydarzenia, które jest świętem muzyki akordeonowej we wszelkich jej przejawach.
Tekst: Wiesław Ochwat
Akordeon to instrument niezwykły, posiadający niespełna dwustuletnią historię (został opatentowany w 1829 roku przez Cyrilla Demiana, osiadłego w Wiedniu budowniczego organów i fortepianów), który przebył długą i krętą drogę, aby finalnie zyskać uznanie i odnaleźć się współcześnie w niemal każdym gatunku i stylu muzycznym. Jakże trafne są słowa polskiego kompozytora Zbigniewa Bargielskiego, który stwierdził, że akordeon to „muzyczny kameleon” potrafiący brzmieniem dopasować się do każdego instrumentu, a nawet zastąpić całą orkiestrę. We współczesnym świecie muzycznym instrument ten z powodzeniem odnajduje się zarówno w muzyce poważnej: dawnej, klasycznej, współczesnej, eksperymentalnej, jak i rozrywkowej: tangu, jazzie, folku, etno. Równie efektownie prezentuje się w obsadzie solowej i w najróżniejszych składach instrumentalnych. Nikogo już nie dziwi więc fakt, że z roku na rok zyskuje coraz większe grono entuzjastów.
Krakowski Festiwal Akordeonowy zainicjowała Bożena Boba-Dyga, prezes Fundacji Art Forum, która wraz zespołem organizacyjnym co dwa lata stwarza muzyczną przestrzeń do spotkań dla artystów i miłośników tego instrumentu z całego świata – właśnie tu, w Krakowie. Zgodnie z myślą profesora Bargielskiego „muzyczny kameleon” pokazywany jest wówczas w najróżniejszych obliczach i kontekstach. Krakowski Festiwal Akordeonowy to idealne wydarzenie dla kogoś, kogo fascynuje wszechstronność tego instrumentu oraz chce poznać jego możliwości i walory. W ciągu ledwie kilku dni można zachwycić się muzyką klasyczną w transkrypcji na akordeon, zakochać się w jego jazzowym brzmieniu czy odkrywać nowe akordeonowe kompozycje w najlepszym wykonaniu.
Tegoroczny festiwal zacznie się z wysokiego „c”. Podczas niedzielnego koncertu inauguracyjnego zaprezentowane zostaną dwa koncerty na akordeon autorstwa Macieja Zimki oraz Mikołaja Majkusiaka (który napisał utwór specjalnie na tę okazję). Solistami będą krakowscy artyści Wiesław Ochwat i jeden z twórców – Maciej Zimka, a towarzyszyć im będzie orkiestra Sinfonietta Cracovia pod dyrekcją Macieja Tworka.
Drugiego dnia od rana ruszą warsztaty partytur graficznych Plazyka prowadzone przez Bożenę Bobę-Dygę oraz światowej klasy sopranistkę Olgę Szwajgier. Zobaczymy też wystawę rysunków z prezentacją multimedialną, która posłuży za elementy scenografii do koncertu Szkice z Izraela Iwony Siwek-Front. Wieczorem podczas koncertu intermedialnego zostaną zaprezentowane partytury graficzne powstałe podczas warsztatów oraz improwizowany Special Accordion Plejrek, a także prawykonanie utworu Wojciecha Blecharza Field 6. Wykonawcami będą zespoły: Sirius Accordion Quintet, Muzyka Centrum i formacja GrupLab Marka Chołoniewskiego, Artur Lis – Video Art oraz warszawski Hashtag Ensemble.
Kolejny dzień to bardzo ważny dla festiwalu koncert prawykonań – wybrzmią wówczas nowe, napisane specjalnie na tę okazję utwory polskich i zagranicznych kompozytorów m.in. Wojciecha Widłaka, Marty Śniady czy Volodymyra Runchaka z Ukrainy i Thomasa Corneliusa z Niemiec. Wśród wykonawców zaprezentują się m.in.: Duo Accosphere, Sirius Accordion Quintet, Maciej Zimka, Paweł Janas, Wiesław Ochwat (akordeony), Piotr Lato (klarnet), Maksymilian Lipień (obój), Damian Lipień (fagot).
Koncert solowo-kameralny na półmetku festiwalu przyniesie z kolei połączenie dwóch akordeonów (Zimka&Ochwat Duo) z mezzosopranem (Magdalena Kulig) w repertuarze mistrzów baroku: Georga Philippa Telemanna oraz Georga Friedricha Haendla, a także solową prezentację Macieja Frąckiewicza w utworach polskich kompozytorów: Andrzeja Krzanowskiego, Marcina Bortnowskiego, Aleksandra Nowaka.
Kulminacją festiwalu i zarazem gratką dla miłośników muzyki dawnej (tak!) będzie koncert czwartkowy. Po raz pierwszy od 1997 roku w Krakowie wystąpi włoski akordeonista Giorgio Dellarole, który zaprezentuje wybór preludiów i fug Jana Sebastiana Bacha. Artysta zagra na akordeonie skonstruowanym i nastrojonym specjalnie do wykonywania tego rodzaju muzyki.
W programie festiwalu znajdzie się i miejsce na akordeon w muzyce rozrywkowej. Duet François Martineau (wokal, gitara) i Mateusz Gurgul (akordeon) przeniesie nas do świata francuskiej estrady dzięki piosenkom Georges’a Brassensa, Charles’a Aznavoura, Jacques’a Brela, Riccarda Cocciante, a także najbardziej znanym kompozycjom Grzegorza Turnaua, Seweryna Krajewskiego, Zbigniewa Wodeckiego czy Zygmunta Koniecznego w tłumaczeniu na język francuski.
Na swój przedostatni dzień Krakowski Festiwal Akordeonowy zatrzymuje się na cały dzień w Miasteczku Galicyjskim i Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu. W tej niesamowitej scenerii z przeszłości od samego rana artyści festiwalowi będą pracować z uczniami szkół muzycznych podczas warsztatów instrumentalnych, a po południu odbędą się dwa koncerty kameralne na terenie skansenu. Słuchacze mogą spodziewać się akordeonu w wydaniu kameralnym na dwa duety: akordeon z fletem (Wiesław Ochwat i Wiesław Suruło) oraz akordeon ze skrzypcami (Maciej Zimka i Maria Sławek).
Na wielki finał festiwal powraca do Krakowa, gdzie w ramach gali w Muzeum Manggha zaprezentuje się znany na całym świecie zespół przełamujący wszelkie akordeonowe tabu, czyli Motion Trio. Artyści będą na żywo improwizować muzykę do niemego filmu Charliego Chaplina Brzdąc, a całe wydarzenie będzie zwieńczeniem konkursu na filmy krótkometrażowe do muzyki akordeonowej Uchwyć to, co nieuchwytne (przegląd nominowanych filmów i wręczenie nagród odbędą się przed koncertem).
Krakowski Festiwal Akordeonowy swoim programem udowadnia nieprzeciętne możliwości brzmieniowe i repertuarowe tego instrumentu oraz pokazuje, w jak wielu dziedzinach sztuki, także okołomuzycznych, jest miejsce dla akordeonu.
- Dr Wiesław Ochwat
Akordeonista, wykładowca Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie. Koncertujący muzyk, który odnajduje się w różnych stylach muzycznych. Wielokrotny laureat krajowych i międzynarodowych konkursów instrumentalnych. Poza koncertowaniem udziela się jako pedagog, pracując z młodzieżą.
fot. Klaudyna Schubert
Tekst został opublikowany w kwartalniku „Kraków Culture” 3/2022.
Dalsze informacje na temat festiwalu: [KLIK]
