3 czerwca stała wystawa Muzeum Narodowego w Krakowie XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej w Gmachu Głównym powiększa się o przestrzeń poświęconą rzeźbie od połowy XX wieku do czasów współczesnych. Jest to ostatnia w kolejności zwiedzania sala, która stanowi dopełnienie galerii rzeźby początku XX wieku urządzonej już wcześniej w holu II piętra i w ten sposób spina wielowątkową historię polskiej rzeźby nowoczesnej w jedną całość.
33 prace wybrane z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie liczącej ok. pół tysiąca rzeźb stworzonych w ciągu minionych siedmiu dekad znalazły się w Sali poświęconej rzeźbie – ostatniej pod względem kolejności zwiedzania części Galerii Sztuki Polskiej XX i XXI wieku. Katarzyna Kobro, Marian Szulc, Maria Pinińska-Bereś, Jerzy Bereś, Bronisław Chromy, Alina Szapocznikow, Barbara Zbrożyna, Wanda Czełkowska, Barbara Falender, Zuzanna Janin, Krzysztof M. Bednarski, Piotr Bożyk, Ursula von Rydingsvard – to tylko niektórzy autorzy dzieł prezentowanych w tej galerii.
Sala z rzeźbą powojenną stanowi dopełnienie galerii rzeźby początku XX wieku urządzonej w holu drugiego piętra. Pokaz uwydatnia wiele ważnych cech, kształtujących rzeźbę XX i XXI wieku. Prezentujemy tam dzieła znane, ale i takie, które były dotychczas przechowywane w magazynach, lecz ciekawe i odkrywcze. Zestawione na zasadzie dialogu form i treści ujawniają bogactwo sztuki naszych czasów.
„W drugiej połowie XX wieku w sztukach wizualnych oraz w architekturze wzrasta znaczenie szeroko rozumianej koncepcji przestrzeni. Ma to związek z zainteresowaniem osiągnięciami nauki i techniki, które wówczas charakteryzował ogromny postęp – w erze pierwszych lotów w kosmos wydawało się, że możliwości człowieka są nieograniczone. Taki stan rzeczy wpłynął również na pojmowanie rzeźby, która przestała być jedynie kompozycją samą w sobie, a zaistniała w obustronnej relacji z przestrzenią: jest przez nią kształtowana i oddziałuje na nią. (…) Refleksja nad pojęciem przestrzeni spowodowała gwałtowne odejście od konwencjonalnej rzeźby figuralnej w stronę form eksperymentalnych: rzeźby abstrakcyjnej o różnorodnym – choć najczęściej organicznym – charakterze, następnie: instalacji i environment. Figura, choć przestała być wyłącznym synonimem rzeźby, wciąż stanowi ważny rodzaj ekspresji: poddawana przekształceniom, upraszczana, deformowana – obrazuje dychotomię tradycji akademickiej i tendencji awangardowych. Pozbawiona ograniczeń konwencji pomnikowej i portretowej, rzeźba figuralna staje się nośnikiem nowych znaczeń.” – pisze kuratorka wystawy Agata Małodobry. Otwierające pokaz trzy akty kobiece Katarzyny Kobro skupiają w sobie dwa z głównych tematów rzeźby powojennej: przestrzeń i cielesność. Rewolucyjną zmianą w sztuce XX wieku jest ruch, zastosowanie światła, nowych materiałów jak poliester, bandaże, elementy uzbrojenia, ubiorów, zabawek.
***
XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej w Gmachu Głównym MNK prezentuje kierunki i tendencje w sztuce polskiej ostatnich 120 lat. To największy projekt wystawienniczy i inwestycyjny, jaki Muzeum Narodowe w Krakowie zrealizowało w 2021 roku. Dla muzealnej publiczności przygotowano nową aranżację sal II piętra Gmachu Głównego, gdzie znalazły się dzieła sztuki od przełomu XIX i XX wieku po współczesność. W 12 salach, na powierzchni 3000 metrów kwadratowych Galerii, znalazło się w sumie 600 dzieł sztuki. Układ XX + XXI… nie jest w całości chronologiczny, miejscami ma charakter tematyczny.
