Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej

Od denara Bolesława Chrobrego wybitego z okazji Zjazdu Gnieźnieńskiego w 1000 roku, poprzez pierwsze polskie pieniądze papierowe z okresu powstania kościuszkowskiego, aż po współczesne środki płatnicze – zbiory numizmatyczne Muzeum Narodowego w Krakowie obejmują ponad 100 tysięcy obiektów. Najcenniejsze podziewiać można na stałej ekspozycji Europejskiego Centrum Numizmatyki Polskiej w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego.

Trzon kolekcji stanowi dar rodziny Czapskich przekazany narodowi w 1903 roku. Hrabia Emeryk Hutten-Czapski (1828-1896) przez wiele lat tworzył swoje zbiory polskich monet i medali, a także książek, grafik i rękopisów, dzieł sztuki, rzemiosła artystycznego oraz narodowych pamiątek. W 1894 roku przeniósł je z rodzinnego majątku w Stańkowie na Białorusi do Krakowa i umieścił w otoczonym ogrodem pałacyku w stylu włoskim przy obecnej ulicy Piłsudskiego. Na frontonie budynku umieszczono napis: Monumentis Patriae naufragio ereptis (Pamiątkom ojczystym ocalonym z burzy dziejowej). Marzeniem kolekcjonera było publiczne udostępnienie swoich skarbów w specjalnie utworzonym muzeum. Zgodnie z tą ideą rodzina w 1903 roku ofiarowała zbiory Gminie Miasta Krakowa, a ta z kolei dokupiła pałacyk i całość przekazała Muzeum Narodowemu.

Marzenie kolekcjonera spełniło się po 110 latach. Przed II wojną światową eksponowano stale zaledwie kilkadziesiąt obiektów z ogromnych kolekcji hrabiego, zaś po wojnie pałacyk mieścił biura dyrekcji i administracji, a kolekcje dostępne były w ograniczonym zakresie i tylko do celów badawczych. Gruntowny remont budynku rozpoczęty w 2009 roku pochłonął ponad 23 mln złotych, w większości pozyskanych ze środków unijnych. Rewitalizacją objęto także ogród i sąsiednie budynki. W efekcie przywrócono Krakowowi niezwykle urokliwy zakątek położony zaledwie o kilka minut spacerem od Rynku. Dawny blask odzyskało również oryginalne wyposażenie obiektu, m.in. zbiory z ogrodowego lapidarium czy monumentalne zabytkowe meble pawilonu muzealnego.

Kolekcja numizmatyczna MNK, na którą złożyły się również kolejne hojne dary, uznawana jest za najlepszą w Polsce oraz jedną z najcenniejszych na świecie. Stanowi kompletny przegląd polskiego mennictwa od pierwszych Piastów po czasy współczesne. Oprócz wspomnianych unikatów są tu m.in. takie rarytasy, jak floren Władysława Łokietka, grosze Kazimierza Wielkiego, pierwsze polskie dukaty i talary Zygmunta I, Zygmunta Augusta i Stefana Batorego czy największa polska moneta: 100 dukatów o wadze 350 g z 1621 roku. Pokazane zostały również starożytne monety greckie i rzymskie, które niegdyś trafiły na ziemie polskie. Stała ekspozycja obejmuje ok. dwóch i pół tysiąca najcenniejszych obiektów umieszczonych w nowoczesnych, gwarantujących pełne bezpieczeństwo gablotach, inne prezentowane są w postaci multimediów. Muzeum organizuje też wystawy czasowe i zajęcia edukacyjne, a także planuje ekspozycję poświęconą innemu wybitnemu członkowi tej niezwykłej rodziny – malarzowi Józefowi Czapskiemu.