Kiedy możemy ogłosić w Polsce “powrót do demokracji”? Czy wystarczy tu triumf dzisiejszej opozycji w nadchodzących wyborach parlamentarnych i szereg posunięć zmierzających do naprawy polskiego wymiaru sprawiedliwości po zmianach dokonanych po 2015 roku?
Autorzy Umówmy się na Polskę – wydanej przez Znak (2023) pracy zbiorowej 28 ekspertów i ekspertek stowarzyszenia “Inkubator Umowy Społecznej”, będących wyrazicielami poglądów od lewicy i liberałów po konserwatywną prawicę, będą w niniejszej dyskusji przekonywać, że to nie jest takie proste. Opierając się na klasycznej definicji skonsolidowanej demokracji (czyli ustroju, w którym wszystkie główne siły polityczne akceptują demokratyczne reguły gry, a w szczególności – stojące na straży tych reguł niezależne sądy), autorzy przekonują, że do autentycznego powrotu do demokracji w Polsce potrzebny jest Nowy Okrągły Stół – zgoda wszystkich głównych partii politycznych, w tym rządzącej obecnie prawicy – na pewien zestaw niepodważalnych zasad ustrojowych. Mimo, że szanse na taki Nowy Okrągły Stół wydają się odległe, autorzy i paneliści dowodzą, że zawarte w książce Umówmy się na Polskę świeże propozycje ustrojowe mogą być punktem wyjścia dla nowej umowy społecznej.
* O książce: Umówmy się na Polskę (Wydawnictwo Znak 2023) Wyjątkowa praca zbiorowa autorstwa Ryszarda Balickiego, Macieja Bukowskiego, Agnieszki Chłoń-Domińczak, Heleny Chmielewskiej-Szlajfer, Pawła Dobrowolskiego, Jakuba Drożdża, Antoniego Dudka, Jacka Giedrojcia, Mirosława Granata, Tomasza G. Grosse, Jarosława Gwizdaka, Mikołaja Herbsta, Tomasza Kaczora, Macieja Kisilowskiego, Alicji Pacewicz, Wojciecha Przybylskiego, Arkadiusza Radwana, Łukasza Rozdeiczera, Jana Smoleńskiego, Jacka Sokołowskiego, Leszka Stypułkowskiego, Sylwii Sysko-Romańczuk, Marka Tatały, Anny Wojciuk, Artura Wołka, Marcina Zielińskiego, Fryderyka Zolla i Michała Żabickiego, wsparta piórem wybitnych pisarek i pisarzy: Sylwii Chutnik, Karoliny Lewestam, Piotra Siemiona i Ziemowita Szczerka.
Jak nigdy wcześniej Polska potrzebuje nowej umowy społecznej – jasnych ustrojowych reguł gry, na które zgodzą się obywatelki i obywatele reprezentujący główne nurty polityczne. Grupa 28 ekspertów i ekspertek, będących wyrazicielami poglądów od lewicy i liberałów po konserwatywną prawicę, przedstawia propozycję demokratycznych zasad funkcjonowania państwa, sformułowanych w przejrzysty i zrozumiały sposób. Autorzy i autorki przekonują, że kluczem do stabilnej demokracji jest większe zaangażowanie w mechanizmy rządzenia krajem samorządów wojewódzkich i gminnych, a także obywateli. W lekkim i pozbawionym akademickiego żargonu stylu opisują założenia proponowanej umowy społecznej. We współpracy ze znanymi pisarzami i pisarkami, w fabularyzowanej formie pokazują, jak proponowany system działałby w praktyce i co jego wprowadzenie oznaczałoby dla obywateli.
Ta książka jest zaproszeniem do nowego sposobu myślenia o przyszłości naszego kraju i do znalezienia Polski, która pomieści nas wszystkich. Chodzę po nowej Polsce wyczarowanej przez dwadzieścioro ośmioro marzycieli realistów, splatających swoje marzenia o nowych województwach. – prof. Kalypso Nicolaidis, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji oraz Uniwersytet Oksfordzki Inkubatorowi Umowy Społecznej udało się odczytać na nowo i wykorzystać historyczne dokonania polskiego konstytucjonalizmu, odpowiadając przy tym na współczesne nam wyzwania. – prof. Kim Lane Scheppele, Uniwersytet Princetoński
