Muzeum Krakowa zaprasza na dziewiątą edycję Pamiętaj z nami! pod hasłem Oblicza bohaterstwa.
Tegoroczne wydarzenie jest hołdem dla wojennego pokolenia krakowian za ich bohaterskie postawy i czyny, za ryzykowanie nierzadko własnym życiem, życiem swoich rodzin i przyjaciół. Przy czym ich bohaterstwo miało różne oblicza: walka z bronią w ręku, konspiracja, ale też codzienne zmaganie się z terrorem, głodem, strachem i niedostatkiem – z wojenną rzeczywistością. Tradycyjnie częścią wydarzenia jest Bieg „Pamiętaj z nami” rozpoczynający sie przy ul. Pomorskiej, obok Miejsca Pamięci Narodowej Ulica Pomorska, gdzie w czasie wojny była siedziba i więzienie gestapo, a od ponad 40 lat funkcjonuje tu muzeum z zachowanymi celami, na których ścianach ostały się inskrypcje wyryte przez więźniów. Trasa biegu kończy się na prawym brzegu Wisły, na pl. Bohaterów Getta. Podczas okupacji niemieckiej plac był miejscem koncentracji, selekcji i wywózki Żydów do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu. Dzisiaj pod nr. 18 na pl. Bohaterów Getta działa muzeum poświęcone historii getta i Sprawiedliwemu wśród Narodów Świata Tadeuszowi Pankiewiczowi.
Program święta Trasy Pamięci – Pamiętaj z nami 2023:
12 maja 2023 (piątek)
16.30–18.00 – Plac-pomnik. Plac Bohaterów (krakowskiego) Getta. Panel dyskusyjny z udziałem twórców upamiętnienia, architektów Piotra Lewickiego i Kazimierza Łataka, dr hab. Moniki Murzyn-Kupisz (prof. UJ), zastępcy dyrektora Muzeum Krakowa Jacka Salwińskiego, dr. Michała Wiśniewskiego (UE), przewodniczącego Stowarzyszenia Podórze.pl Pawła Kubisztala, przewodniczącego Rady i Zarządu Dzielnicy XIII Podgórze Szymona Toboły. Podczas panelu zaprezentujemy wyniki sondy ulicznej na temat znajomości patronów placu i symboliki instalacji artystycznej.
Miejsce: Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4 (sala kinowa, I piętro)
Prowadzenie: prof. dr hab. Łukasz Tomasz Sroka (UP/ Muzeum KL Plaszow).
18.00–19.30 – Oblicza bohaterstwa czasów wojny. Dyskusja z udziałem: dr Edyty Gawron (UJ), prof. dr. hab. Jacka Leociaka (PAN, Centrum Badań nad Zagładą Żydów) i dr. hab. Huberta Kaszyńskiego (prof. UJ). Dyskusja z tłumaczeniem na Polski Język Migowy (PJM).
Miejsce: Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4 (sala kinowa, I piętro)
Prowadzenie: dr Marta Duch-Dyngosz (Uniwersytet Humboldtów w Berlinie, UJ)
Podczas wykładów prowadzona będzie kwesta na rzecz ofiar wojny w Ukrainie. 12 i 13 maja (piątek i sobota) Piątek 14.00–20.00 i sobota 8.30–11.00:
Biuro zawodów IX Biegu Pamiętaj z nami 2023
Muzeum Krakowa, Pałac Krzysztofory (wejście boczne od ul. Szczepańskiej 2, sala Miedziana, I piętro): wydawanie pakietów startowych i ich sprzedaż (w miarę wolnych miejsc) oraz kwesta na rzecz ofiar wojny w Ukrainie wspólnie z Polską Akcją Humanitarną.
13 maja 2023 (sobota)
10.00–13.30 – Bohaterki i bohaterowie z cel gestapo. Krakowianie wobec terroru 1939–1945–1956. Oprowadzanie po wystawie stałej, tury co 30 min.*
Miejsce: Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2
Prowadzenie: przewodnicy
10.00–11.30 – Strategie przetrwania i oporu w KL Plaszow. Spacer edukacyjny po terenie niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Plaszow. Przedstawimy różne strategie walki z okupantem, rozumianej jako zespół działań podejmowanych przez ludność cywilną – podtrzymywanie solidarności więźniarskiej, pielęgnowanie życia religijnego, tworzenie poezji i innych form artystycznych, ukrywanie dzieci na terenie obozu oraz celowe zaniżanie norm w warsztatach przemysłu niemieckiego.
Miejsce spotkania: ul. Jerozolimska 3, Szary Dom
Prowadzenie: Justyna Sagan-Morawska (Miejsce Pamięci – Muzeum KL Plaszow)
10.30–14.00 – Bohaterowie krakowskiego getta na wystawie „Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim”. Oprowadzanie po wystawie stałej, tury co 20 min.*
Miejsce: Apteka pod Orłem, pl. Bohaterów Getta 18
Prowadzenie: przewodnicy Miejsce: pl. Bohaterów Getta
11.00–14.00 – warsztaty (udział w nich jest bezpłatny):
– Miejski tor przeszkód i savoir-vivre. Warsztaty przybliżające trudności życia codziennego osób z niepełnosprawnościami. Na przygotowanym stanowisku z progami, rampami, podjazdami przetestujemy poruszanie się na wózku inwalidzkim. Poznamy też savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnościami.
Prowadzenie: Tomasz Koźmiński, Sławomir Charmaj, Katarzyna Lizura
– Kiedy pomagać i jak prosić o pomoc. Warsztaty pierwszej pomocy połączone z prezentacją sprzętu używanego podczas akcji ratowniczych.
Prowadzenie: Krakowskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowego (skrót WOPR) Strefa dzieci 11.00–14.00 – warsztaty dla dzieci (4–13 lat), które czekają na mecie na swoich rodziców lub opiekunów biorących udział w biegu:
– Namaluj swojego bohatera. Warsztaty plastyczne.
Prowadzenie: Edyta Jaśkowiak
– Koordynacja i celność. Warsztaty ruchowe. Poćwiczymy rzuty do celu i na odległość. Wykorzystamy maty edukacyjne do zabaw koordynacyjnych. Pokażemy, jak bawić się na sportowo i bezpiecznie.
Prowadzenie: trenerzy G&G Sport Grzegorz Sudoł
IX Bieg Pamiętaj z nami upamiętniający bohaterów i bohaterki II wojny światowej IX. Bieg Pamiętaj z nami upamiętniający bohaterów i bohaterki II wojny światowej
Start – ul. Pomorska:
11.55 – osoby z niepełnosprawnością ruchu
12.00 – pozostali uczestnicy
Meta – pl. Bohaterów Getta:
13.30 – uroczystość dekoracji zwycięzców, w tym wręczenie Nagrody Specjalnej Prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego i Nagrody Specjalnej Krakowskiego Klubu Samochodowego Jura Moto Sport dla najliczniejszej drużyny.
Dekoracji w kategorii „drużyna” dokona więźniarka trzech niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych AL/KL Plaszow, KL Auschwitz i AL Brünnlitz – Bronisława Karakulska z domu Horowitz. 14.00–14.50 – Cisi bohaterowie. Wybrane losy ratujących i ratowanych w okupowanym Krakowie. Wykład z prezentacją.
Miejsce: Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2
Prowadzenie: Tomasz Stachów
15.15–16.15 – Plac Bohaterów Getta we wspomnieniach Sprawiedliwego wśród narodów Świata Tadeusza Pankiewicza. Spacer edukacyjny bez barier architektonicznych.
Miejsce spotkania: Apteka pod Orłem, pl. Bohaterów Getta 18
Prowadzenie: Jan Grabowski
16.30–17.20 – kuratorskie oprowadzanie po wystawie czasowej Przetłumaczyć rzeczy nieludzkie.*
Miejsce: Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4
Prowadzenie: Katarzyna Kocik
Wystawa opowiada o tużpowojennych zmaganiach ludności żydowskiej z tragicznym doświadczeniem okupacji niemieckiej w Krakowie oraz porusza sprawę pamięci o żydowskich ofiarach wojny w mieście. Narracja ekspozycji skupia się wokół zagadnień: przetrwania prześladowanych, dokumentowania i osądzania wydarzeń czasu wojny oraz współczesnego tłumaczenia i wyjaśniania tragicznej przeszłości.
17.30 –19.00 – oprowadzanie po wystawie stałej Kraków czas okupacji 1939–1945 w języku polskim i ukraińskim.*
Miejsce: Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4
* Oprowadzania po wystawach – w cenie biletu na wystawę; prosimy o wcześniejszy zakup biletu (https://bilety.muzeumkrakowa.pl/)
***
12–13 maja: Kwesta do puszek na rzecz ofiar wojny w Ukrainie wspólnie z Polską Akcją Humanitarną (lub już teraz wpłaty internetowe z dopiskiem „Pamiętaj z nami 2023” https://www.pah.org.pl/wplac/?form=ukraina)
- 13 maja: zwiedzanie wystaw indywidualne i z przewodnikiem w oddziałach: Apteka pod Orłem i Ulica Pomorska; bilety w cenie promocyjnej: 1 zł
- 13 maja: udział we wszystkich warsztatach odbywających się na pl. Bohaterów Getta w godz. 11.00–14.00 jest bezpłatny
- 13 – 28 maja: uczestnicy IX. Biegu Pamiętaj z nami 2023 zwiedzają wystawy Trasy Pamięci bezpłatnie za okazaniem numeru startowego
- 18 maja, godz. 10.30–13.00: Walka o honor, godność i pamięć. Żydowski opór i konspiracja w Krakowie. Warsztaty przygotowane przez studentów Instytutu Judaistyki UJ pod opieką naukową dr Edyty Gawron. Miejsce: Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4 (sala kinowa, I piętro)
„Walczymy o trzy wiersze w historii, by nie mówiono, że nasz naród poszedł jak trzoda na rzeź” – powiedział jeden z przywódców podziemia w getcie krakowskim podczas II wojny światowej Adolf Liebeskind ps. Dolek. Czy faktycznie młodzi bojowcy ŻOB-u istnieją w świadomości zbiorowej? Czy są postrzegani tak, jak pragnął tego Liebeskind? Kim byli młodzi Żydzi i Żydówki, którzy działali w Żydowskiej Organizacji Bojowej? Dlaczego zdecydowali się walczyć? Czy dzisiaj potrzebni są bohaterowie tej rangi? Czy i dlaczego potrzebne są nam dzisiaj wzorce? W czasie warsztatów uczestnicy obejrzą fragmenty wystawy stałej odnoszącej się do historii getta krakowskiego. Przeanalizują wybrane dokumenty, fragmenty wspomnień świadków historii. Poznają biogramy wybranych działaczy i działaczek oraz zapoznają się najważniejszymi akcjami bojowymi. Warsztaty są oparte na angażującej opowieści, fotografiach archiwalnych, dokumentach, zmuszających do stawiania pytań i poszukiwania nie zawsze jednoznacznych odpowiedzi.
Uwaga! Warsztaty dla uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów. - 18 maja, 13.00 – żydowski opór i konspiracja w Krakowie na wystawie plenerowej Walka o godność, honor i pamięć.
Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie prezentacja nowego i poprawionego wydania mapy krakowskiego getta.
Miejsce: pl. Bohaterów Getta - 3 października – 25 listopada: warsztaty Pamięć niezadeptana. Moje upamiętnienie bohaterów II wojny światowej. Cykl edukacyjny dla uczniów podgórskich i krowoderskich szkół ponadpodstawowych, składający się ze zwiedzania wystaw Trasy Pamięci, warsztatów fotograficzno-storytellingowych i dyskusji nad znaczeniem zaprezentowanych historii we współczesnym kontekście. Najlepsze prace fotograficzne zostaną zaprezentowane na wystawie w przewiązce oddziału Fabryka Emalia Oskara Schindlera. Realizacja wspólnie ze Stowarzyszeniem Europe4youth.
