W grudniu 2021 roku powrócił na Wawel utracony w czasie II wojny światowej pastel o podwójnym tytule Góralka / Wiejska dziewczyna w żółtej chuście Leona Wyczółkowskiego (1852–1936).
Poszukiwane dzieło pojawiło się w grudniu 2020 roku na krajowym rynku dzieł sztuki. Zostało rozpoznane, a następnie odzyskane przez pracowników Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To ważne wydarzenie stało się inspiracją dla wystawy skomponowanej wokół trzech zagadnień: strat wojennych i procesu ich poszukiwania, postaci Leona Pinińskiego – jego kolekcji i działalności na rzecz Wawelu oraz samego wzgórza wawelskiego i jego architektury jako motywu stale obecnego w twórczości Wyczółkowskiego. Związany przez wiele lat z Krakowem znakomity malarz, rysownik i grafik często ukazywał zabytkową architekturę miasta.
Szczególne miejsce na wystawie zajmuje odzyskany pastel, powstały w 1900 roku i niedługo potem zakupiony przez Leona Pinińskiego. Liryczny wizerunek młodej zamyślonej dziewczyny w stroju ludowym jest nie tylko dowodem zainteresowania artysty wsią i jej mieszkańcami, ale też jego talentu jako portrecisty. Uwagę przyciąga swobodna poza modelki i żółta wzorzysta chusta zawiązana z tyłu głowy, stanowiąca główny akcent kolorystyczny obrazu. Pastel pochodzi z kolekcji Leona Pinińskiego (1857–1938) – związanego ze Lwowem prawnika, polityka, profesora, a potem rektora tamtejszego uniwersytetu, znawcy i kolekcjonera sztuki.W okresie gdy Piniński pełnił urząd namiestnika Galicji (1898–1903), Wyczółkowski namalował jego portret (1899) prezentowany na wystawie. Wawel był bliski Pinińskiemu, który najpierw zaangażował się w odzyskanie zamku z rąk wojska austriackiego, a później w jego urządzanie. Będąc członkiem Komitetów wawelskich, wypowiadał się, często krytycznie, o pracach restauracyjnych prowadzonych przez Adolfa Szyszko-Bohusza. Zabierał głos m.in. w sprawie cyklu Głowy wawelskie Xawerego Dunikowskiego i plafonów wawelskich. W roku 1931, chcąc podarować Państwowym Zbiorom Sztuki na Wawelu część kolekcji, powołał Fundację Wawelską im. Leona hr. Pinińskiego, zatwierdzoną przez wojewodę lwowskiego w roku 1935.
13 V – 30 VI: 9.30–17.00, ostatnie wejście 16.40
1 VII – 18 VIII: 9.30–19.00, ostatnie wejście 18.40
bilety: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł
