W 2022 roku przypada 200. rocznica pierwszego wydania Ballad i romansów Adama Mickiewicza uznawanych za manifest polskiego romantyzmu. Rok 2022 został również ogłoszony Rokiem Romantyzmu Polskiego. Z tej okazji w Muzeum Narodowym w Krakowie możemy obejrzeć wyjątkową ekspozycję poświęconą romantyzmowi w twórczości Jacka Malczewskiego.
Jacek Malczewski należy do grona najwybitniejszych indywidualności sztuki polskiej, zajmuje szczególną pozycję w sztuce okresu Młodej Polski. Był malarzem, który w swoim ogromnym dorobku artystycznym pozostawił dzieła o treściach oscylujących wokół różnych problemów: ojczyzny, życia, śmierci, a także pomiędzy romantycznymi wizjami, a metafizyką. Inspirował się sztuką antyku, polskim romantyzmem, stosował młodopolską symbolikę. Był „poetą malarstwa i malarzem poezji” znajdującym właśnie w poezji, szczególnie tej z okresu romantyzmu, nieskończone źródło inspiracji. Była to twórczość wielowątkowa, będąca świadectwem jego wielkiej fantazji oraz wrażliwości neoromantyka i wyrafinowanego humanisty, malarza na wskroś przesiąkniętego polskością.
Wystawa koncentruje się wokół trzech wątków wyrosłych z tradycji romantycznych. Pierwszy to inspirowany Słowackim mesjanizm (m.in. obrazy z cyklu sybirskiego i wyjątkowa okazja, aby podziwiać kilka wersji słynnej Śmierci Ellenai), drugi to fascynacja folklorem i ludowymi legendami, baśniami z rusałkami, chimerami, faunami i aniołami, trzeci – rozważania Malczewskiego o sztuce, natchnieniu, odpowiedzialności i wyjątkowości Artysty.
Na wystawie prezentowanych jest ponad 150 prac Malczewskiego ze zbiorów muzealnych i z kolekcji prywatnych. Ekspozycję wzbogacają zdjęcia archiwalne Malczewskiego i teksty literackie korespondujące z pracami artysty.
