Przed nami siedem koncertów, na których nie zabraknie muzycznych zaskoczeń, wyjątkowych odkryć i prawykonań, a wszystko to w mistrzowskich wykonaniach. Tegoroczna, 17. edycja festiwalu przyniesie: Hagith Karola Szymanowskiego, najlepszą polską kameralistykę, piosenki Witolda Lutosławskiego czy zapomniane pieśni Konstantego Gorskiego. Wśród zaproszonych artystów znaleźli się m.in. Elżbieta Szmytka i Janusz Wojtarowicz, Vilém Veverka i Kateřina Englichová, Ewa Biegas, a do tego tak uznane zespoły, jak Chór i Orkiestra Filharmonii Śląskiej pod batutą Macieja Tworka czy Wrocław Baroque Ensemble pod kierunkiem Andrzeja Kosendiaka.
Mateusz Borkowski
Jedyny taki festiwal w Polsce – poświęcony rodzimej muzyce klasycznej – zgromadził przez ostatnie kilkanaście lat stałą grupę słuchaczy, która każdego roku czeka z wytęsknieniem na lipcowe koncerty. „Trzon stanowią oczywiście melomani krakowscy, ale sporą grupę, w zależności od tego, jak dużo turystów jest w Krakowie, stanowią ludzie, którzy przyjeżdżają do naszego miasta, żeby poznać kulturę, zabytki, miejsca, a przy okazji obcować z kulturą wysoką” – mówi dyrektor festiwalu Paweł Orski. Rok temu, mimo trudnej sytuacji spowodowanej trwającą pandemią, korzystając z letniego luzowania obostrzeń, festiwal jako jeden z niewielu w Polsce odbył się nie online, ale na żywo, co docenili licznie zgromadzeni słuchacze. „Ubiegły rok pokazał, że publiczność festiwalu jest wręcz głodna koncertów na żywo. Staramy się więc spełnić jej oczekiwania i w tym roku, zapraszając do Krakowa znakomitych artystów” – dodaje dyrektor Orski.
Wśród wielu walorów krakowskiego festiwalu istotny jest fakt, że poświęcony jest on muzyce polskiej, jednak bez zamykania się na konkretną epokę historyczną. FMP otwiera się na pełne spektrum rodzimej twórczości, pokazując, że nasza muzyka jest i zawsze była częścią muzyki europejskiej. Co nas więc czeka tego lata? Na otwarcie festiwalu zabrzmi Hagith Karola Szymanowskiego (8 lipca, kościół św. Katarzyny). Jednoaktowa opera, luźno osnuta wokół biblijnej historii króla Dawida (Stary Król) i pięknej dziewczyny Abiszag (Hagith), utrzymana jest w stylu niemieckiego ekspresjonizmu. Będzie to druga w historii festiwalu prezentacja tego dzieła, poprzednie wykonanie miało miejsce w 2013 roku, w stulecie powstania opery. Tym razem utwór usłyszymy nie tylko w nowej obsadzie, ale także w wersji bazującej na nowych materiałach nutowych w opracowaniu krytycznym Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. W tytułowej roli wystąpi Joanna Zawartko, w Starego Króla wcieli się Wojciech Parchem, a Młodym Królem będzie tenor Stanisław Napierała – jak przyznaje Paweł Orski „wielka nadzieja polskiej wokalistyki”. Dzieło zostanie zaprezentowane w wersji koncertowej, Chór i Orkiestrę Filharmonii Śląskiej poprowadzi maestro Maciej Tworek. „Nie rozumiem, dlaczego w Polsce wciąż panuje taka niechęć do wykonywania oper w wersji koncertowej. Jest to normalną praktyką w wielu filharmoniach i teatrach operowych na świecie, jednak w naszym kraju wciąż niektórzy mają opory przed taką prezentacją. A przecież świetne wykonanie koncertowe może być znakomitą przyjemnością zarówno w graniu, jak i słuchaniu” – tłumaczy dyrektor festiwalu.
Podczas drugiego koncertu utwory na klarnet i fortepian autorstwa m.in. Mieczysława Weinberga, Witolda Friemanna, Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego czy Krzysztofa Pendereckiego usłyszymy w wykonaniu znakomitego klarnecisty Krzysztofa Grzybowskiego i pianisty Piotra Sałajczyka (9 lipca, Aula Collegium Novum UJ). A już dzień później, 10 lipca w kościele św. Krzyża Marcin Szelest wykona utwory organowe autorstwa m.in. Adama z Wągrowca pochodzące z tabulatury żmudzkiej z 1618 roku.
Zaskoczeniem może być koncert z piosenkami tanecznymi Witolda Lutosławskiego (11 lipca, Teatr STU). Zaprezentuje je wybitna sopranistka Elżbieta Szmytka, której towarzyszyć będzie akordeonista Janusz Wojtarowicz, założyciel i lider cenionego Motion Trio. Lutosławski komponował piosenki taneczne, w tym tanga, walce i fokstroty, od końca lat 50. Nie robił tego jednak pod własnym nazwiskiem, a pod pseudonimem Derwid, co zostało ujawnione dopiero wiele lat później. „Takiego repertuaru jeszcze nie mieliśmy. I może to jest też czas, żeby festiwal w jakimś skromnym nurcie pokazywał raz w roku twórczość trochę lżejszą, na pograniczu gatunków” – przyznaje dyrektor Orski.
Kameralne dzieła m.in. Macieja Radziwiłła i Mieczysława Karłowicza zabrzmią 16 lipca w Muzeum Manggha, a wykonają je Kameraliści Filharmonii Krakowskiej pod batutą czeskiego dyrygenta mieszkającego na stałe w Wiedniu – Františka Macka. Wydarzeniem będzie rzadko grany Koncert podwójny na obój i harfę Witolda Lutosławskiego w interpretacji wybitnego czeskiego duetu: oboisty Viléma Veverki, zwycięzcy Międzynarodowego Konkursu Obojowego w Tokio (2003), oraz harfistki Kateřiny Englichovej, zdobywczyni prestiżowej nagrody Classical Prague Award (2017).
Specjalnością festiwalu stało się też przywracanie do życia koncertowego kompozytorów nieznanych bądź zapomnianych. Tak było w minionych latach z dorobkiem Mieczysława Weinberga, księcia Józefa Michała Poniatowskiego czy Józefa Kozłowskiego. Tym razem krakowska publiczność będzie mogła poznać zapomnianą twórczość Konstantego Antoniego Gorskiego działającego na przełomie XIX i XX stulecia. W koncercie zatytułowanym Mistrz i uczeń (17 lipca, Aula Collegium Novum UJ) w wykonaniu znakomitej sopranistki Ewy Biegas i tenora Stanisława Napierały usłyszymy cykle 12 pieśni op. 22 Ignacego Jana Paderewskiego oraz 12 pieśni Gorskiego do słów m.in. Marii Konopnickiej i Władysława Syrokomli. „Są to pieśni nieprawdopodobnie ciekawe od strony kompozytorskiej, znakomite w wyrazie, nastroju i bardzo wymagające dla pianisty” – zapewnia dyrektor Paweł Orski. Występujący w recitalu Stanisław Napierała jest studentem w klasie prof. Ewy Biegas w Akademii Muzycznej w Katowicach, laureatem tegorocznego Turnieju Polskich Akademii Muzycznych w Łodzi.
Festiwal zakończy występ Wrocław Baroque Ensemble kierowanego przez Andrzeja Kosendiaka (18 lipca, kościół oo. Karmelitów na Piasku), renomowanego zespołu specjalizującego się w wykonawstwie historycznym, który z pasją odkrywa mało znany repertuar z Europy Środkowej. Wrocławska formacja zaprezentuje perły polskiego baroku: dzieła Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego, Marcina Józefa Żebrowskiego i Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego.
Jedno jest pewne – każdy z siedmiu koncertów zapowiada się znakomicie i jest w czym wybierać. Od muzyki dawnej, przez najlepszą kameralistykę i operę, po crossover – każdy znajdzie coś dla siebie. No i najważniejsze: będą to spotkania z muzyką na żywo!
Mateusz Borkowski – absolwent muzykologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, krytyk i publicysta muzyczny, pedagog. Współpracuje m.in. z „Ruchem Muzycznym” i Radiem Kraków. Autor książek: Złota klatka (2017) oraz Organy na krańcach świata (2019). Dla Stowarzyszenia Muzyki Polskiej opracował spacer po muzycznym Krakowie XIX i XX wieku.
Tekst został opublikowany w kwartalniku „Kraków Culture” 2/2021.
czwartek, 8 lipca 2021, 19.30
kościół św. Katarzyny
Hagith: Joanna Zawartko, sopran
Stary Król: Wojciech Parchem, tenor
Młody Król: Stanisław Napierała, tenor
Arcykapłan: Jakub Borgiel, bas
Lekarz: Patryk Wyborski, baryton
Chór i Orkiestra Filharmonii Śląskiej
Jarosław Wolanin, chórmistrz
Maciej Tworek, dyrygent
Karol Szymanowski Hagith, opera w 1 akcie [wykonanie koncertowe]
piątek, 9 lipca 2021, 19.00
Aula Collegium Novum UJ
Krzysztof Grzybowski, klarnet
Piotr Sałajczyk, fortepian
Mieczysław Weinberg Sonata na klarnet i fortepian op. 28
Krzysztof Penderecki Preludium na klarnet solo
Ignacy Feliks Dobrzyński Duo na klarnet i fortepian op. 47
Juliusz Zarębski Grande polonaise Fis-dur op. 6
Witold Friemann Sonata nr 3 „Romantyczna" na klarnet i fortepian op. 222
sobota, 10 lipca 2021, 19.30
kościół św. Krzyża
Marcin Szelest, organy
Adam z Wągrowca i jemu współcześni: utwory organowe z tabulatury żmudzkiej (1618)
---
Incepta 6 Toni
Adam z Wągrowca (zm. 1629) [Fantasia 1] Super 6 Tonum
Magnificat 6 Toni (3 wersety)
Adam z Wągrowca Alia [fantasia] [2] super 6 Tonum
Pro Finali Sexti Toni
---
Adam z Wągrowca [Fantasia 3] Super secundum Tonum
Adam z Wągrowca Ricercata Secundi Toni
Psalm Dawida [Hans Leo Hassler (1564–1612): Chi mi dimandarà (Canzonette a quattro voci, Norymberga 1590)]
Vincenzo Bertolusi (zm. 1608) Fantasia [del] secundo tono
[Claudio Merulo (1533–1604) Canzona]
Adam z Wągrowca Fantasia super secundum Tonum
---
Super primum Tonum
Adam z Wągrowca Łobzowskie
Adam z Wągrowca Ricercata Tertii Toni
Surrexit Dominus
Ricercata Tertii Toni
---
Super primum Tonum
Magnificat pro Primo Tono (3 wersety)
Pro Finali Primi Toni
Adam z Wągrowca Ricercata 1. Tono
---
Incepta 4 toni
Ricercata 4 Toni [sopra la sol fa re mi]
Quarti Toni
Adam z Wągrowca Fantasia super quartum tonum
Adam z Wągrowca Ricercata 4. Toni
Quarti Toni
[Francesco Usper Sponga (1561–1641)] Ricercata quarti toni (Ricercari et arie francesi, Wenecja 1595)
---
[Fantasia] super primum tonum
Adam z Wągrowca Ave maris stella
[Fantasia] super primum tonum
Vincenzo Bertolusi Ricercata del Primo Tono
Adam z Wągrowca [Praeambulum] Pro organo
niedziela, 11 lipca 2021, 19.00 T
Teatr STU
Elżbieta Szmytka, sopran
Janusz Wojtarowicz, akordeon
Derwid (Witold Lutosławski): Piosenki taneczne
piątek, 16 lipca 2021 19.00
Muzeum Manggha
Vilém Veverka, obój
Kateřina Englichová, harfa
Kameraliści Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie
František Macek, dyrygent
Maciej Radziwiłł Serenada
Mieczysław Karłowicz Serenada op. 2
Ignacy Jan Paderewski Suita G-dur na orkiestrę smyczkową
Witold Lutosławski Koncert podwójny na obój i harfę
sobota, 17 lipca 2021, 19.00
Aula Collegium Novum UJ
Ewa Biegas, mezzosopran
Stanisław Napierała, tenor
Grzegorz Biegas, fortepian
Ignacy Jan Paderewski 12 pieśni op. 22
Konstanty Gorski 12 pieśni
niedziela, 18 lipca 2021, 20.30
kościół oo. Karmelitów na Piasku
Wrocław Baroque Ensemble:
Aldona Bartnik, sopran
Piotr Olech, kontratenor
Maciej Gocman, tenor
Tomáš Král, bas
Zbigniew Pilch, Mikołaj Zgółka, skrzypce
Fruzsina Hara, Justin Bland, trąbki
Přemysl Vacek, teorba
Julia Karpeta, viola da gamba
Krzysztof Karpeta, violone
Marta Niedźwiecka, pozytyw
Andrzej Kosendiak, dyrygent
Stanisław Sylwester Szarzyński Sonata a due violini con basso pro organo
Marcin Józef Żebrowski Vesperae in D: Dixit Dominus, Laudate pueri, Laetatus sum, Nisi Dominus, Lauda Jerusalem Dominum, Magnificat
Grzegorz Gerwazy Gorczycki Tristes erant apostoli; Jesu corona virginum; Completorium