Dušan Savić, Wiedeńskie koło / org. Bečki točak
(tłumaczenie z j. serbskiego na polski: Agnieszka Żuchowska-Arendt)
Wiedeń lat 90. XX w., miasto zalała fala emigrantów z pogrążonych w wojnie Bałkanów. Jest wśród nich także Serb Nikola, którego całe dotychczasowe życie legło pod wojennymi gruzami; opuszczony przez żonę-Chorwatkę, nie mogąc liczyć na wsparcie rodziny, usiłuje znaleźć sobie miejsce do życia pośród zabytkowych uliczek stolicy Austrii. Podobnie jak dla wielu innych, Wiedeń jest jego azylem, schronieniem, gdzie musi nauczyć się żyć od nowa.
Zawieszenie między życiem tu i teraz a snem o powrocie do ojczyzny to nieunikniony problem większości emigrantów; to problem bez rozwiązania, gdyż na pytania o tożsamość i kwestie egzystencjalne każdy musi sobie odpowiedzieć sam. Autor powieści ukazuje, że życie ludzkie to nierzadko kwestia wyboru drogi w przełomowych momentach i to suma indywidualnych wyborów tworzy to, co nazywamy ludzkim losem.
W równie przełomowym, choć nie tak dramatycznym punkcie życia znajduje się Erika, od urodzenia mieszkająca w Wiedniu. Właśnie rzuciła pracę i zakończyła długoletni związek, żeby zacząć wszystko od nowa w rodzinnym mieście.
Według krytyków i recenzentów głównym bohaterem powieści jest tak naprawdę miasto, a opisywane losy bohaterów stanowią tylko pretekst do ukazania jego piękna i snucia dygresji o fascynującej historii Wiednia i jego dawnych mieszkańców ze wspaniałych rodów i dynastii. Innymi słowy, na kartach powieści czytelnik może niespiesznie podziwiać panoramę miasta i upajać się widokami i atmosferą, zupełnie jak z foteliku słynnego diabelskiego młyna w parku Prater. Monumentalna historia i multikulturowa teraźniejszość tworzą niepowtarzalną mozaikę odzwierciedlającą niezwykłą atmosferę miasta. Pod tym względem tytuł utworu jest zgrabnie dwuznaczny, z jednej strony kojarzy się z główną atrakcją miasta (der Wiener Riesenrad), a z drugiej – poprzez rozważania nt. ludzkiej egzystencji, może wzbudzać dyskretne asocjacje do Wiener Kreis – grupy filozofów skupionych od 1922 r. wokół Katedry Filozofii i Historii Nauk Indukcyjnych na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Powieść powstała w oparciu o osobiste doświadczenia autora, który podobnie jak jego bohater schronił się w Wiedniu, by przetrwać wojenną zawieruchę (1992-95), a ostatecznie miasto to stało się jego nowym domem. Powieść Wiedeńskie koło po raz pierwszy została opublikowana w 2009 r. w Serbii, a w 2010 r. Ambasada Republiki Serbii w Austrii wytypowała ją do nagrody im. Miloša Crnjanjskiego. W 2012 r. powieść ukazała się w przekładzie na j. niemiecki nakładem austriackiego wydawnictwa United p.c. Verlag – Neckenmarkt. W 2015 r. ukazało się również tłumaczenie na j. macedoński.
Prowadzenie: Marta Półtorak
Wydarzenie transmitowane będzie online na Facebooku KFK: facebook.com/krakowskieforum/
